Radca prawny o bezzasadności odwołania Ludmiły Woźniak

Ludmiła Woźniak, dyrektor Gimnazjum nr 6 w Koninie, nie poddaje się bez walki. W związku z zamiarem odwołania ze stanowiska,  przesyłała nam opinię radcy prawnego, specjalizującego się w prawie oświatowym. Oto pismo w całości.

W związku z planowanym przez Prezydenta Miasta Konina odwołaniem mnie ze stanowiska dyrektora szkoły pragnę przedstawić opinię radcy prawnego Marka Rozenbajgiera – specjalisty prawa oświatowego z ponad 20-letnim doświadczeniem - w sprawie bezzasadności odwołania.

Zgromadzony materiał dowodowy w sprawie pobicia ucznia Gimnazjum nr 6 w dniu 24.10.2016r. wskazuje, że odwołanie Pani Ludmiły Woźniak ze stanowiska dyrektora Gimnazjum nr 6 w Koninie możliwe jest jedynie z rażącym naruszeniem prawa, co szczegółowo uzasadniam: Przepis art. 38 ust. 1 pkt 1 lit. b w zw. z art. 34a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty zawiera zwrot: w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Zawęża on pole zastosowania tego przepisu do sytuacji zupełnie wyjątkowych, nadzwyczajnych, kiedy organ prowadzący ma pewne prawo ocenić, że dalsze kierowanie szkołą, placówką lub jej wyodrębnioną organizacyjnie częścią stanowi istotne zagrożenie dla osiągnięcia jej celów lub z jakichkolwiek innych, obiektywnie ważnych względów jest nie do przyjęcia (M. Pilich, Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. 2006, s. 380).

Sąd Najwyższy podkreśla, że zarówno ocena, jak i uznanie organu, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze, a następnie odwołuje go z tego stanowiska, nie mogą mieć charakteru dowolnego lub arbitralnego, lecz powinny być dokładnie i szczegółowo wywiedzione w uzasadnieniu podjętej decyzji (uchwały), ów wywód zaś i argumentacja powinny podlegać wnikliwej kontroli zarówno organów nadzoru, jak i sądu (wyrok SN z 19.02.1997r., sygn. akt III RN 3/97, OSP 1998/3/51).

Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, iż naruszenie prawa przez dyrektora musi być na tyle istotne, że nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków (wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 27 marca 2009 r. sygn. akt IV SA/Wr 49/09). Użyte w ustawie pojęcie "szczególnie uzasadnionych przypadków" winno być rozumiane wąsko i oznaczać takie sytuacje, w których nie jest możliwe spełnianie przez nauczyciela funkcji kierowniczej, a konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności zachodzi ze względu na zagrożenie interesu publicznego.

Naruszenie prawa przez dyrektora musi być na tyle istotne, iż nie pozwala na dalsze wykonywanie obowiązków przez daną osobę, a stwierdzone uchybienia w pracy dyrektora mogą prowadzić do destabilizacji funkcjonowania szkoły (wyrok NSA z dnia 18.04.2008 r. sygn. akt I OSK 86/08).

W niedawnym wyroku z 9.04.2013r. I OSK 2703/12 (LEX 1336391) NSA podnosi, że Szczególne przypadki, o jakich mowa w przepisie art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o., to nie takie, które w subiektywnym odczuciu organu prowadzącego są szczególne, tylko takie, które obiektywnie powodują destabilizację pod względem dydaktycznym, wychowawczym czy oświatowym jednostki oświatowej kierowanej przez nauczyciela, a jedyną możliwością zapobiegnięcia takiej sytuacji jest odwołanie dyrektora w trakcie roku szkolnego. Niezbędnym jest w takich sytuacjach, aby organ prowadzący przed wydaniem zarządzenia w trybie art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o. rozważył w sposób szczególny dobro podopiecznych kierowanej jednostki oświatowej i mając to na względzie ocenił, czy zachodzi szczególny przypadek uzasadniający odwołanie bez wypowiedzenia.

Z kolei WSA w Białymstoku w wyroku z 26.04.2013r., sygn. akt II SA/Bk 924/11 (LEX nr 1163108) podaje procedurę odwołania nauczyciela ze stanowiska kierującego: 1. Jeżeli w przepisie art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o. Przewidziana jest możliwość odwołania nauczyciela ze stanowiska kierującego "w przypadkach szczególnie uzasadnionych", to można użyć stwierdzenia, że podstawy odwołania dyrektora określone w pkt 1 ust. 1 art. 38 u.s.o. ustawodawca uznaje za przypadki zwyczajne, typowe - bazujące na negatywnej ocenie pracy czy wykonania bieżących zadań nauczyciela - dyrektora szkoły.

W rozumieniu art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o. można wskazać na następujące elementy (cechy) konstrukcyjne pojęcia "przypadków szczególnie uzasadnionych". Za przypadki szczególnie uzasadnione należy uznać:

1) zdarzenia (działanie lub zaniechanie) o charakterze zupełnie wyjątkowym, nadzwyczajnym (wykraczającym poza działanie rutynowe, codzienne),

2) mające charakter niedopełnienia obowiązków lub naruszenia

uprawnień, określonych prawem, przez nauczyciela - dyrektora szkoły,

3) przy czym stwierdzone uchybienie nauczyciela są tego rodzaju, że powodują destabilizację w realizacji funkcji (dydaktycznej, wychowawczej i oświatowej) szkoły i dlatego

4) konieczne jest natychmiastowe zaprzestanie wykonywania funkcji dyrektora, albowiem dalsze zajmowanie stanowiska dyrektora godzi w interes szkoły jako interes publiczny.

Brak zdecydowanej reakcji na pozostawienie przez nauczyciela uczniów bez opieki i bezprawne opuszczenie stanowiska pracy, ani też utrata zaufania organu prowadzącego nie stanowią "szczególnie uzasadnionych przypadków" przemawiających za odwołaniem w trybie natychmiastowym ze stanowiska dyrektora szkoły. Zachowanie dyrektora szkoły w najmniejszym stopniu nie spełnia wymogów wyżej przedstawionej procedury. Odwołanie byłoby pozbawione uzasadnienia z następujących względów.

Dyrektor ani żaden z nauczycieli Gimnazjum nr 6 w Koninie nie uchybił swoim powinnościom. Obowiązki nauczyciela (także dyrektora) w tym zakresie zawiera przepis art. 427 k.c. w brzmieniu: Kto z mocy ustawy lub umowy jest zobowiązany do nadzoru nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można, ten obowiązany jest do naprawienia szkody wyrządzonej przez tę osobę, chyba że uczynił zadość obowiązkowi nadzoru albo że szkoda byłaby powstała także przy starannym wykonywaniu nadzoru. Przepis ten stosuje się również do osób wykonywających bez obowiązku ustawowego ani umownego stałą pieczę nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można. Dowód z monitoringu wskazuje, że toaleta była cały czas pod nadzorem sprawującego dyżur nauczyciela, który ponadto wchodził do niej co kilka minut.

Dalsze postępowanie zgodne było z procedurą zawartą w wydanych na użytek szkół „Standardach i metodyce pracy pielęgniarki i higienistki szkolnej” przez Instytut Matki i Dziecka. Pedagog natychmiast powiadomił dyrektora szkoły, rodziców ucznia i policję. Podnieść należy, że żadna z osób przebywających w gabinecie pedagoga, biorąc pod uwagę wygląd i zachowanie pokrzywdzonego, nie wskazała na konieczność wezwania karetki pogotowia.

Wezwana Policja zaleciła sporządzenie obdukcji na użytek procesu o pobicie. Także w szpitalu w Koninie po dokonaniu prześwietlenia głowy nie stwierdzono żadnych złamań ani pęknięć. Objawy pojawiły się dopiero w trakcie zaleconej przez lekarza profilaktycznej obserwacji. W tym stanie rzeczy czynienie jakichkolwiek zarzutów dyrektorowi szkoły jest bezzasadne. Ludmiła Woźniak, dyrektor Gimnazjum nr 6

Józef Nowicki, prezydent Konina, 31 października zwrócił się do Wielkopolskiego Kuratora Oświaty z wnioskiem o opinię w sprawie zamiaru odwołania Ludmiły Woźniak z funkcji dyrektora Gimnazjum nr 6 w Koninie, co jest konsewkencją pobicia 14-latka w szkolnej toalecie na przerwie. Elżbieta Leszczyńska, Wielkopolski Kurator Oświaty, poparła zamierzenia prezydenta. Przeciwko odwołaniu dyrektora są nauczyciele, także Rada Rodziców, a nawet uczniowie. Prezydent deklaruje, że dalsze decyzje zapadną w najbliższy wtorek, 8 listopada br.