Alergia - nieznośny towarzysz codziennego życia

Alergia to jeden z najbardziej dokuczliwych symptomów zbliżających się wiosny i lata. Wydzielina z nosa , kichanie, suchy, męczący kaszel -  to nieznośne objawy uczuleń na pyłki, które niszczą całą przyjemność z pierwszych ciepłych dni. Co wywołuje alergię? Jak sobie z nią radzić?

Przyczyny alergii

Alergia jest chorobą, którą określa się jako nadwrażliwość (uczulenie) na niektóre substancje (antygeny), z którymi organizm styka się poprzez spożywanie, oddychanie lub kontakt ze skórą (za: Wróblewska, Jędrychowski; 1998). Jest to jednocześnie schorzenie, które staje się coraz większą plagą współczesnego społeczeństwa: według Białej Księgi Alergii, opublikowanej przez specjalistów pod koniec lat dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku, na początku XX stulecia cierpiało na nią jedynie jeden procent światowej populacji; pod koniec wieku, liczba ta wynosiła już dwadzieścia procent i stale rośnie. Szczególnie niepokojący jest przyrost zdiagnozowanych przypadków alergii w krajach o wysoko rozwiniętym przemyśle: w Stanach Zjednoczonych i zachodniej i środkowej Europie. Co powoduje ten szybki wzrost? Wbrew pozorom, nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi. Częściowo odpowiadać może za to spore zanieczyszczenie środowiska, zwiększające się z każdym rokiem: uczulają nas tak składniki smogu, jak i inne substancje, które przedostają się do powietrza czy rzek. Z drugiej strony, jako potencjalną przyczynę, podaje się również rozwój inżynierii genetycznej i modyfikowaną żywność – według niektórych specjalistów, znajdują się w niej także alergeny. Bez względu na rzeczywistą przyczynę, ilość zdiagnozowanych alergii wzrasta – i trzeba z nimi walczyć.

Co nas uczula?

W przypadku alergii, mamy do czynienia z rozmaitymi czynnikami wywołującymi uczulenie; zróżnicowana jest też reakcja samego organizmu na dany alergen. W Polsce najczęstszą przyczyną uczuleń jest alergia na pyłki roślin. To samo tyczy się całej Europy (za: Kozłowska, Majkowska-Wojciechowska, Kowalski; 2007). Problematyczne jest również to, że w grupie osób uczulonych na pyłki, rzadko obserwuje się alergię na jeden czynnik – najczęściej jest ich co najmniej kilka. Kolejną częstą przyczyną uczuleń jest alergia na kurz i roztocza. Jednak nie tylko alergeny wziewne, działające na układ oddechowy, to zmora Polaków. Kolejną ogromną grupą są alergeny pokarmowe. Najczęściej uczula nas mleko krowie, ale także białko jaja kurzego, gluten, orzechy arachidowe, ryby…Co więcej, w ciągu ostatnich kilkunastu lat (dekada 2004-2014) zaobserwowano, że przypadki alergii pokarmowych mają coraz cięższy przebieg (za: Bartuzi, Ukleja-Sokołowska; 2017). Do tego, alergia pokarmowa cechuje się wyjątkowo szerokim spektrum objawów klinicznych, co nie ułatwia jej diagnozowania. Często jest to po prostu wysypka; zdarzają się jednak również wymioty, silne bóle brzucha i biegunka, które mylnie przypisujemy spożyciu nieświeżej żywności.

Reakcje organizmu na alergen

Reakcja naszego organizmu na alergen może przybrać kilka możliwych postaci. Typ reakcji o podłożu immunologicznym wywołuje szereg reakcji chemicznych, w wyniku których powstają przeciwciała klasy IgE – ich generowaniu towarzyszą niektóre specyficzne dolegliwości, jak problemy z jelitami w przypadku celiakii. Drugim typem reakcji jest nietolerancja – jej powodem jest brak enzymu rozkładającego dany czynnik pokarmowy w naszym organizmie. Do najbardziej znanych nietolerancji należy z pewnością alergia na mleko krowie (nietolerancja laktozy). Nieco inaczej od strony biochemicznej wygląda alergiczna reakcja na toksyny (bakteryjne czy grzybowe). Jednak najbardziej specyficzna jest z pewnością reakcja psychosomatyczna: choremu wydaje się wówczas, że symptomy biorą się z alergii na dany czynnik, jednak nie jest to prawdą; ich podłoże jest psychogenne (za: Wróblewska, Jędrychowski; 1998).

Skąd wiemy że to alergia?

W przypadku alergenów kontaktowych, dość łatwo połączyć fakty i wywnioskować, że uczulenie pojawiło się na przykład po kontakcie z sierścią kota. W miarę często udaje nam się również wyłapać, że uczula nas jakiś czynnik pokarmowy. Pewnym problemem jest jednak nagminne mylenie objawów przeziębienia z symptomami uczulenia na alergeny wziewne. Po czym więc rozpoznać, że to alergia, a nie przeziębienie? Jest kilka charakterystycznych kwestii, na które należy zwrócić uwagę. Przede wszystkim: przy alergii nie pojawia się znacznie podwyższona temperatura ciała, typowa dla infekcji. Poza tym, katar i kaszel, typowe dla obydwu dolegliwości, przy każdej wyglądają jednak inaczej. Katar przy przeziębieniu po kilku dniach gęstnieje i zanika, zaś alergiczny – cały czas jest wodnisty, taki sam. Infekcyjny katar to zazwyczaj także żółta lub zielona wydzielina z nosa, a ten przy alergii – to napady kichania. Kaszel przy przeziębieniu ma zazwyczaj mokrą postać, a przy uczuleniu – suchą i duszącą. Infekcji często towarzyszą też bóle mięśni czy rozbicie, natomiast dla alergii bardziej charakterystyczne są zmiany skórne i duszności. Wreszcie- przy uczuleniu raczej nie zdarza się bolące gardło. Warto też zwrócić uwagę na fakt, czy przypadkiem objawy nie atakują nas zawsze o podobnej porze roku – wtedy możemy śmiało podejrzewać alergię.

Tabletki pomogą? Kilka słów o tym, jak leczyć alergię

Leczenie alergii należy zacząć od prawidłowej diagnozy. Pomóc może lekarz rodzinny, który zleci odpowiednie testy alergiczne; dalszym leczeniem pokieruje lekarz alergolog. Na szczęście, medycyna zna już środki skutecznie przeciwdziałające alergii. Wiele osób odmawia brania leków, twierdząc, że środki antyhistaminowe powodują zbyt dużą senność. Na szczęście, współczesne leki bez recepty w formie tabletek nie muszą posiadać tego skutku ubocznego (więcej przeczytasz tutaj: http://www.alergia-allegra.pl/). Ważne jest, aby tabletki były odpowiednio dobrane do naszego organizmu; w tym z pewnością pomoże nam specjalista. Mimo, że życie z alergią bywa ciężkie, sama w sobie rzadko bywa groźna. Warto o tym pamiętać i mimo wszystko cieszyć się ciepłymi dniami – dobrze dobrana terapia z pewnością w tym pomoże.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Ĺąródła:

• WRÓBLEWSKA, BARBARA; JĘDRYCHOWSKI, LUCJAN. Żywność a alergia. Żywność Technologia Jakość, 1998, 2.15: 5-15.
• Bartuzi, Zbigniew, et al. "Alergia pokarmowa na mąkę i celiakia." Alergia (2014): 4.
• Kozłowska, Aleksandra, Barbara Majkowska-Wojciechowska, and Marek L. Kowalski. "Uczulenia poliwalentne i monowalentne na alergeny pyłku roślin u chorych z alergią." Alergia Astma Immunologia 12.3 (2007).