Lekarze PPOZ przypominają o sezonie i szczepieniach na kleszcze

Lekarze PPOZ przypominają o szczepieniach. Choć to dopiero początek kwietnia, kleszcze na dobre wyruszyły na żer. Panoszą się w lasach, parkach, na łąkach. Są już pierwsze ukąszenia.

- Spotkanie z kleszczem to poważne ryzyko. Te niepozorne pajęczaki mogą wywołać prawdziwe spustoszenie w organizmie. Przenoszą niebezpieczne choroby i powodują groźne dla życia infekcje: zapalenie mózgu i boreliozę! Najskuteczniejszym sposobem zabezpieczenia się przed kleszczowym zapaleniem mózgu są szczepienia. Warto też pamiętać, aby przed wyjściem na łono natury odpowiednio osłonić ciał - radzi Bożena Janicka, prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia.

Utrzymujące się od kilku lat łagodne zimy i wczesne nadejście ciepłej wiosny sprzyjają aktywności kleszczy, która rozpoczyna się już w lutym. Zmasowany atak obserwuje się w marcu i kwietniu, a szczyt wzmożonego żerowania trwa do czerwca (jesienny wysyp notuje się od sierpnia do końca października). W ciągu dni kleszcze najbardziej aktywne są rano w godzinach 8.00 -12.00 oraz po południu, po godzinie 16.00.  Jednak bez względu na porę roku i dnia, wychodząc na łono natury, należy zachować szczególną ostrożność. Po zimie wygłodniałe pasożyty są wyjątkowo agresywne. Kojarzone dotąd z gęstymi lasami, obecnie znacznie rozszerzyły zasięg swojego występowania. Poszukując pokarmu nie omijają miast. Pojawiają się w parkach, na skwerach, nad jeziorami, w przydrożnych rowach, a nawet w przydomowych ogródkach. Spotkać je można na terenach położonych coraz wyżej, np. w górach.

Kleszcze działają podstępnie, ich ukłucie nie boli i nie wywołuje natychmiastowych objawów (podczas wkłuwania kleszcze wydzielają razem ze śliną substancje znieczulające, co powoduje, że nawet nie zdajemy sobie z sprawy z faktu ukąszenia). Dlatego mogą utrzymywać się w skórze od kilku dni nawet do tygodnia. - Żeby nie przeoczyć ukąszenia po powrocie do domu należy dokładnie się obejrzeć. Sprawdzić każde miejsce na ciele, a szczególnie te, które najbardziej upodobały sobie pasożyty: pod pachami, w zgięciach kolanowych, łokciowych, za uszami, u nasady włosów - radzą lekarze PPOZ.

Aby uchronić się przed zakażeniem należy we właściwy sposób usunąć kleszcza. Absolutnie nie wolno smarować miejsca ukłucia tłuszczem, benzyną, wykręcać, ani wyciskać. Należy delikatnie chwycić kleszcza pęsetą przy samej skórze i wyciągnąć zdecydowanym ruchem obrotowym. Po usunięciu pasożyta miejsce ukłucia sprawdzić i starannie zdezynfekować. Przez 30 dni należy to miejsce obserwować pod kątem wystąpienia rumienia pełzającego. Jeśli taki wystąpi, trzeba jak najszybciej skontaktować się z lekarzem w celu zastosowania antybiotykoterapii.

- Najskuteczniejszą ochroną przed kleszczowym zapaleniem mózgu są szczepienia. Nie powinny o nich zapominać te osoby, które lubią aktywnie spędzać czas na łonie przyrody albo planują wakacje w lasach, czy nad jeziorami (nie tylko na Mazurach). Wystarczą zaledwie dwa tygodnie, aby uzyskać odporność! Dostępne są dwie skuteczne i bezpieczne szczepionki, które można stosować już u dzieci od 2 roku życia. Trzeba jednak pamiętać, że szczepionki przeciw KZM nie chronią przed ugryzieniem kleszcza, czy innymi chorobami przenoszonymi przez pajęczaki, w tym przed boreliozą (tę leczy się antybiotykami) - informuje Bożena Janicka.

Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) u części pacjentów może przebiegać bezobjawowo. U pozostałych po 7-10 dniach pojawiają się objawy grypopodobne: wysoka temperatura, bóle mięśni i stawów, bóle głowy. Mniej więcej u jednej trzeciej tych pacjentów, po kilku dniach lepszego samopoczucia, choroba uderza po raz drugi (druga faza KZM). Tym razem objawy są znacznie silniejsze i poważniejsze: bardzo wysoka gorączka, silny ból głowy, światłowstręt, nudności, wymioty, zaburzenia świadomości, a u niektórych pacjentów także drgawki i utrata przytomności. Jeśli dojdzie do zapalenia mózgu, rdzenia kręgowego lub móżdżku to znacznie rośnie ryzyko poważnych powikłań i zgonu. KZM leczy się tylko objawowo. Pierwsze objawy rozwijają się od 1 do 3 tygodni od ukąszenia. Może pojawić się rumień wędrujący (zaczerwienienie o średnicy od kilku do kilkunastu centymetrów). W tej fazie mogą pojawić się objawy grypopodobne. Jeśli w porę nie zostają podane antybiotyki, borelioza przechodzi w fazę rozsianą. Od 2 tygodni do kilku miesięcy pojawiają się objawy wtórne: zapalenie stawów, zaburzenia neurologiczne i kardiologiczne. Rok od zakażenia borelioza może przejść w postać przewlekłą. Najczęstsze objawy to: gorączka, dreszcze, ból głowy, gardła, stawów, sztywność stawów, tiki mięśni. Może dojść do paraliżu mięśni twarzy, zawrotów głowy, problemów z mówieniem. Objawy boreliozy układu nerwowego (neuroboreliozy) mogą pojawić się po wielu latach od ukąszenia.

Kleszcze żyją w miejscach lekko wilgotnych i obfitujących w roślinność, zazwyczaj nie wyżej niż 70 centymetrów nad ziemią. Największą intensywność występowania zakażonych kleszczy stwierdzono na wyżynach i w górach, nawet do wysokości 1500 metrów npm. Naturalną ochroną przed kleszczem jest przestrzeganie higieny. Wabi je intensywny zapach potu.