Pisarka, która zostawiła ślad nie tylko w sercach mieszkańców Koła

W Kole wspomniano 105. rocznicę urodzin i 35. rocznicę śmierci Stanisławy Fleszarowej-Muskat, cenionej pisarki i publicystki, której twórczość, związana z miastem, na stałe wpisała się w lokalną historię. Pod tablicą pamiątkową na ścianie ratusza złożono kwiaty, a mieszkańcy przywołali pamięć o autorce „Powrotu do miejsc nieobecnych”.

W tym roku, 1 października br. przypadła 105. rocznica urodzin i 35. rocznica śmierci powieściopisarki, poetki, publicystki Stanisławy Fleszarowej – Muskat, szczególnie bliskiej sercu kolan. Znanej zwłaszcza z utworów „Powrót do miejsc nieobecnych” i „Czarny warkocz”, poświęconych miastu.

Debiut w kolskiej gazecie

Jak podają źródła, Stanisława Fleszarowa-Muskat była córką nauczyciela Władysława Krzyckiego i Antoniny Anny Wandy z Isakiewiczów z pochodzenia Ormianki. W Kole ukończyła Publiczną Szkołę Powszechną oraz Prywatne Gimnazjum Koedukacyjne Towarzystwa Oświata. Jako nastolatka publikowała swoje wiersze na łamach lokalnej Gazety Kolskiej. Ze względu na wybuch II wojny światowej musiała przerwać studia na Wydziale Prawno-Ekonomicznym Uniwersytetu Poznańskiego.

Trudne losy

Została wywieziona na roboty do Niemiec, skąd wyjechała do Lwowa, gdzie poślubiła prawnika Jerzego Fleszara. Uzyskała zwolnienie z dalszej pracy w Niemczech i zatrudniła się w urzędzie we Lwowie. Potem przeniosła się do Częstochowy. W połowie roku 1945 wyjechała do Gdyni, a następnie zamieszkała w Sopocie. Po rozwodzie z Jerzym Fleszarem poślubiła Tadeusza Muskata.

Pracowała w instytucjach kultury. Pisała dla Dziennika Bałtyckiego, była inspektorem kulturalno-oświatowym Czytelnika, kierownikiem literackim Teatru Wybrzeże i Estrady. Jej debiutem literackim był wydany w 1948 r. poemat historyczny „Sen o morskiej potędze”. Zmarła 1 października 1989 r. w Sopocie, gdzie została pochowana. Była autorką ponad 700 różnych utworów. Wiele z nich opublikowano.

Pamięć o pisarce

Przypomnijmy, że 9 czerwca 1990 r. - tablicę pamiątkową ufundowaną dzięki staraniu Haliny Grabowskiej (ówczesnej dyrektor Miejskiego Domu Kultury w Kole) oraz Kolskiego Towarzystwa Kulturalnego, wmurowano w ścianę budynku byłego Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego. Regularnie spotykali się „pod nią” przedstawiciele środowisk kulturalnych, oświaty, samorządu, by wspominać. Odkąd SOSW opuścił gmach byłej Szkoły Realnej, tablica znalazła się na terenie zamkniętym. Wiele osób, w tym radna Teresa Brzoska i ówczesna radna Urszula Pękacz, zabiegało o przeniesienie w inne miejsce. Dwa lata temu nastąpiło odsłonięcie tablicy w nowej lokalizacji – na zachodniej ścianie ratusza. Obecnie spotkania inicjuje Aleksandra Kowalsk, dyrektor Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kole.

Biografię powieściopisarki poznać można z publikacji Krystyny Świerkosz „Na fali” lub pracy zbiorowej pt. „Stanisława Fleszarowa-Muskat i jej współcześni” Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego. Książka jest dostępna w kolskiej bibliotece oraz czytelni. W ramach wydarzeń rocznicowych, kolska książnica zorganizowała także wieczór wspomnień.

Od siebie

Za młodu przeczytałam wiele książek Stanisławy Fleszarowej-Muskat i do tej pory mam je w swojej biblioteczce (na zdjęciach prywatne zbiory). Dlatego doceniam działania pani Haliny Grabowskiej i jej następców, propagujące dorobek pisarki. Dziękuję. Chyba wrócę do tych książek. Anna Pilarska 

Źródło: Miasto Koło