Wierzbinek na kongresie gmin wiejskich. Wyzwania finansowe i oświatowe

Z Pawłem Szczepankiewiczem, wójtem gminy Wierzbinek, w powiecie konińskim, o XX Kongresie Gmin Wiejskich, który odbył się 27 i 28 listopada w Jachrance.

Obchodzono także 30-lecie Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Byli tam wójtowie i burmistrzowie z całej Polski, członkowie stowarzyszenia, ale także goście, którzy korzystają z doświadczenia i pomocy Związku Gmin Wiejskich RP.

- Jak wyglądał program tego zjazdu?

Paweł Szczepankiewicz. - Obrady trwały dwa dni. Najpierw odbyły się panele dyskusyjne dotyczące jednej z ważniejszych spraw - finansów w samorządach: większego finansowania oświaty, większego udziału samorządów z podatku PIT, CIT, żeby wrócić do tego, co było, a w przyszłości doprowadzić do reform. W takim kierunku, aby zadania, które mamy zlecone przez państwo były adekwatnie finansowane. Jednogłośne podjęto stanowisko, żeby prosić nowy rząd o reformę finasowania i różnych dotacji dotyczących samorządu terytorialnego, zarówno gminnego jak innych szczebli. Najważniejszą kwestią jest utrzymanie oświaty, gdyż stanowi to największy procent budżetów samorządów wiejskich. Domagamy się, zresztą nie pierwszy raz, żeby subwencja była większa, a najlepszą forma by było, aby rząd finansował wynagrodzenia nauczycieli. By byli poniekąd urzędnikami państwowymi. A samorządy by utrzymywały obiekty i administrowały nimi. W wielu gminach wydatki na oświatę to niejednokrotnie połowa budżetu.

- Jak to się sprawdza w Wierzbinku?

- W gminie Wierzbinek wydajemy na oświatę 13 mln złotych, a otrzymujemy 7 milionów złotych z subwencji. Drugie tyle więc dokładamy. Dopóki funkcjonuje na terenie naszej gminy kopalnia (odkrywka Tomisławice – przyp. red.) to jeszcze mamy z czego dołożyć. Natomiast w przyszłości może być takie niebezpieczeństwo, że nie będzie z czego dołożyć. Pieniądze, które otrzymujemy z kopalni (plany zamknięcia odkrywki to 2024 rok – przyp. red.) idą na utrzymanie oświaty. Mamy w tej chwili pięć szkół podstawowych i jedno przedszkole. Samorządowcy wnioskowali także, aby było większe wsparcie jeśli chodzi o żłobki i wychowanie przedszkolne ze strony rządu.

Te postulaty zostały spisane, przegłosowane i będą przekazane nowemu rządowi, premierowi, ministrowi oświaty. A w międzyczasie, w ramach wspólnej komisji rządu i samorządu, nasi przedstawiciele będą przedstawiać te kwestie i szukać najbardziej potrzebnych rozwiązań, które nie cierpią zwłoki.

- Trudny czas za samorządami?

- Pod względem finansowym ciągle przybywało zadań. Była nieprzewidziana sytuacja związana z pandemią, wojną w Ukrainie, czy węglem. Nie zawsze szły za tym pieniądze. Nasz postulat jest więc taki, żeby była większa kategoryzacja tych zadań i to, co realizują samorządy było pokrywane z subwencji. Chodzi o zadania, które realizujemy w terenie niejako w imieniu państwa.

- Treściwy kongres?

- Zakończył się spotkaniem z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, który mówił między innymi o kwestii odwoływania się różnych podmiotów, na przykład w sprawie zmiany granic administracyjnych. Są takie gminy, które uważają, że zostały naruszone prawa obywatelskie bo mieszkańcy nie chcą się przyłączać do dużych miast. Robi się to wbrew ich woli. Przedstawiciele gmin byli więc za tym, aby uporządkować prawnie i doprecyzować, żeby nie odbywało się to wbrew woli mieszkańców.

- Silny głos gmin wiejskich z całej Polski?

- Ostatnim punktem były odznaczenia dla wójtów od ośmiu kadencji, którzy z zjechali z całej Polski. Z naszego subregionu uhonorowano: Włodzimierza Fraszczyka z gminy Olszówka (powiat kolski – przyp. red) i Jana Nowaka z gminy Kawęczyn (powiat turecki – przyp. red). Sprawują funkcję od ośmiu kadencji. Gratuluję!

- W jakim cyklu czasowym odbywa się kongres?

- Przynajmniej raz w roku. Ponieważ ten był jubileuszowy, z okazji 30-lecia z samorządowcami spotkał się prezydent RP - Andrzej Duda i wręczył odznaczenia tym wójtom, którzy są od ośmiu kadencji. To było takie ukoronowanie tego zjazdu. Zwykle spotyka się tam ciekawych ludzi, uczestniczy w sympozjach, dyskutuje się o aktualnych problemach albo o przyszłości. Tym razem o cyberbezpieczeństwie, czy cyfrowych urzędach. Odbyło się kilka paneli dla wójtów, skarbników, przewodniczących rad. Każdy znalazł coś dla siebie.