Na czas budowy domu zamieszkali w żydowskiej karczmie

Tutaj czekała ich przykra niespodzianka: jakby nie dość było, że dom ogołocono ze wszystkich mebli i przedmiotów, to okazało się jeszcze, że został zajęty przez kogoś innego. – Zjawiła się osoba, która podała się za prawowitego właściciela budynku – Maria Kopczyk przypomina historię, którą wiele razy słyszała przy rodzinnym stole. – Dziadek musiał sprowadzić majstrów, którzy byli przy budowie (pamiętam, że jednym z nich był pan Kotlewski), żeby zaświadczyli, że to on zlecał im prace.

Dzieje jednego krzesła

Z mebli pozostał w domu tylko kredens, którego szabrownikom nie udało się wynieść. – Dziadek chodził po domach, bo ludzie przekazywali sobie wieści, co kto sobie przywłaszczył, i zbierał co udało mu się odnaleźć. Przeważnie nie było kłopotów z odzyskaniem swojej własności, ale od ludzi, u których znalazł zegar (razem z kredensem, stołem i krzesłami widoczny na fot. nr 5), Antoni Nawrotek usłyszał, że nie ma racji, bo duży, stojący czasomierz od zawsze należy do nich. - Ale w zegarze do dzisiaj ukryta jest w pewnym miejscu informacja, kto jest jego właścicielem – uśmiecha się Maria Kopczyk. - Dziadek wyjął tę część i pokazał ze słowami: „proszę bardzo, oto czyj jest zegar”.

Jeszcze ciekawsze są dzieje krzeseł, które razem ze stołem i dwoma fotelami stanowiły wyposażenie pokoju jadalnego w domu państwa Nawrotków. - Dziadek znalazł cztery krzesła i wszyscy się cieszyli, że jest ich chociaż tyle – wspomina Maria Kopczyk. – Prawie czterdzieści lat później, kiedy mój brat był już lekarzem i jeździł po okolicy z domowymi wizytami, na Osadzie zobaczył nasze krzesło.

Jan Kopczyk zaproponował właścicielom mebla jego odkupienie. - Ależ, panie doktorze, my panu to krzesło możemy dać - usłyszał. - Szkoda tylko, że tak późno pan się zjawił, bo jedno już żeśmy porąbali.

Przydział na własny dom

Po wojnie nie było już mowy o budowie trzykondygnacyjnego frontu od strony ul. 3 Maja. Antoni Nawrotek sprzedał więc część działki, na której stał stary dom, pozostawiając sobie nową oficynę. – Nowi właściciele, państwo Popińscy wyburzyli z czasem parterowy budynek i zbudowali w jego miejsce nowy, piętrowy (na fot. nr 6 pierwszy z lewej) – mówi Maria Kopczyk. Po ich śmierci mieszkający za granicą synowie budynek sprzedali.

Odzyskanie oficyny wcale nie było jednoznaczne ze swobodnym dysponowaniem własną nieruchomością. O tym decydował bowiem tak zwany kwaterunek. Zgodnie z jego decyzjami, na piętrze budynku (trzy pokoje w amfiladzie i kuchnia z łazienką) zamieszkali państwo Nawrotkowie z dziećmi, które w ciągu kilku lat sprowadziły do rodzinnego domu współmałżonków – w sumie osiem dorosłych osób, natomiast parter zajęli wyznaczeni przez urząd lokatorzy. Dopiero kiedy doktor Nawrotek otrzymał przydział na mieszkanie na nowym osiedlu, oddał je rodzinie zajmującej parter rodzinnego domu a sam zajął ich miejsce. Jego młodszy brat z kolei przeniósł się z żoną i dwoma synami do Poznania, w rezultacie na piętrze pozostali tylko starsi państwo Nawrotkowie i rodzina ich córki Stefanii Kopczyk.

Nazwisko Kwilecki

Antoni Nawrotek pracował jako geodeta przez długie jeszcze lata. - Robił plany, jeździł na pomiary. Pracował właściwie niemal do końca życia. Wiem, że bardzo pomagał mu wujek Antoni - wspomina moja rozmówczyni.