Mogli żydki nie sprzedawać czyli ukrzyżowanie żydowskiej świątyni

Jeśli miasto wyrazi na to zgodę, państwo Maciaszkowie wykorzystają zapewne ten patent również wobec synagogi. Poczekają aż nieużytkowany budynek ulegnie zniszczeniu i będzie się nadawał tylko do rozbiórki. Bo właściciele nie wyrażają zgody na to, żeby zorganizować tam jakiekolwiek wydarzenie kulturalne, czy choćby obejrzeć żydowską świątynię w środku. Nie mówiąc już o tym, że go nie ogrzewają.

Kilka tygodni temu zapytałem obecnego kierownika konińskiej delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków o synagogę. – A co z synagogą? – zapytał Grzegorz Budnik. – Przecież jest pod ochroną.  

Problem w tym, że dom studiów talmudycznych też był pod ochroną. I dzisiaj już go nie ma.

Uważam, że nie możemy winić właścicieli obu wspomnianych budynków, zapewne prostych ludzi interesu. Wprawdzie wiedzieli, że kupują obiekty zabytkowe, ale widać byli przekonani, że nikt im wstrętów w doprowadzeniu ich do ruiny nie będzie robił. Że nie było ono bezpodstawne, widać po czczej zapowiedzi Józefa Nowickiego sprzed miesięcy, że wyrazi zgodę na postawieniu w miejscu zburzonego domu talmudycznego jedynie takiego budynku, którego bryła będzie zbliżona do zniszczonego zabytku. Dzisiaj widać, że sam nie traktował jej poważnie.

Państwo Maciaszkowie być może nie słyszeli o zagładzie ludzi, którzy modlili się niegdyś w synagodze i dyskutowali o zawiłościach Gemary w bes medresz. A jeśli nawet słyszeli, to nie musi ich to obchodzić. Nie muszą też rozumieć, co czynią naszej kulturze, bo o nią dbać powinny władze miasta. Ale nie dbają.

Przestrzeń konińskiej starówki już wystarczająco została zdewastowana. Przy placu Zamkowym, naprzeciwko zburzonego domu talmudycznego, stała kamienica Gluby, jedna z piękniejszych w Koninie. W połowie lat siedemdziesiątych została zburzona, a w jej miejscu powstało coś tak koszmarnego (na zdjęciu u góry po prawej), że aż trudno uwierzyć, że mógł do tego przyłożyć rękę jakiś architekt. I nawet jeśli dom studiów talmudycznych nie został wpisany do rejestru zabytków, to pozostawał częścią przestrzeni, której harmonijnym elementem była synagoga i otaczające ją budynki.

Uważam, że zburzenie domu talmudycznego i pozwolenie na wybudowanie w tym miejscu czegoś odmiennego od poprzedniego budynku, to jak ukrzyżowanie pamięci tysięcy Żydów, którzy zamieszkiwali obok naszych przodków przez setki lat. Jak powtórne ukrzyżowanie Żyda, zwanego dzisiaj Jezusem Chrystusem.

Może warto choćby dzisiaj przypomnieć sobie kim On w istocie był.

Robert Olejnik

koninjestnasz@portal.lm.pl