Biblioteka pod lupą Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Mamy stanowisko

Siedziba konińskiej biblioteki znalazła się w kręgu zainteresowań Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu. 

Chodzi o budynek po Narodowym Banku Polskim, a teraz siedzibę Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zofii Urbanowskiej przy ul. Dworcowej w Koninie, którego status wywołał żywą dyskusję wśród radnych i władz miasta. Na jednym z posiedzeń komisji społecznych w centrum debaty znalazł się pomysł radnego Tomasza Andrzeja Nowaka o zgłoszeniu do Wojewódzkiego Urząd Ochrony Zabytków w Poznaniu możliwości nadania statusu zabytku.

Ta inicjatywa, choć z pozoru wydaje się być krokiem ku ochronie dziedzictwa kulturowego Konina, nasuwa szereg pytań i wątpliwości, szczególnie w kontekście planowanej termomodernizacji obiektu po byłym banku. Dodatkowo, dyskusja wokół "samowolki" radnego ujawniła brak jasności co do tego, kto jest faktycznym wnioskodawcą i czy Tomasz Andrzej Nowak działał indywidualnie, czy też reprezentował szerszą grupę? Dlaczego nie skonsultował tego pomysłu z władzami miasta i dyrektorem biblioteki?

W poszukiwaniu odpowiedzi, skontaktowaliśmy się z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w Poznaniu, aby dowiedzieć się więcej o procedurach związanych z nadawaniem statusu zabytku. Z pisma przesłanego do portalu LM.pl dowiedzieliśmy się, że decyzja została podjęta z urzędu - po oględzinach obiektu oraz na podstawie przesłanek, z których wynika, że budynek posiada wartości zabytkowe.

W celu uzupełnienia tematu publikujemy pełną odpowiedź od Katarzyny Zaworskiej, kier. wydziału rejestru, dokumentacji i ewidencji zabytków nieruchomych.

Postępowanie w sprawie wpisu do rejestru zabytków budynku Narodowego Banku Polskiego w Koninie, ob. Miejskiej Biblioteki Publicznej, wraz z otoczeniem w granicach działki, na której zlokalizowany jest budynek - zostało wszczęte zawiadomieniem z 23 stycznia 2024 r. Postępowanie wszczęto z urzędu. Pismo, które wpłynęło do tut. urzędu w sprawie wszczęcia postępowania nie jest traktowane jako formalny wniosek o wpis do rejestru. Zgodnie z art. 9 ust. 1 Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami do rejestru wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy. Zgodnie z ustępem 2 tegoż artykułu - w trybie określonym w ust. 1, do rejestru może być również wpisane otoczenie zabytku wpisanego do rejestru a także nazwa geograficzna, historyczna lub tradycyjna tego zabytku.

Zgodnie z art. 31. § 1, §2, §3 Kodeksu Postępowania Administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 775, ze zm.) wniosek o wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie wpisu zabytku do rejestru może złożyć organizacja społeczna, jeżeli jest to uzasadnione jej celami statutowymi i przemawia za tym interes społeczny. Organizacja społeczna może również uczestniczyć w postępowaniu na prawach strony.

W tej sprawie nie zaszła taka okoliczność, to znaczy wniosek o wszczęcie postępowania nie został złożony przez uprawnioną do tego organizację społeczną czy stowarzyszenie. Wszczęcie postępowania nastąpiło wprawdzie w wyniku zgłoszenia osoby (niebędącej właścicielem obiektu), jednak decyzja o wszczęciu postępowania została podjęta z urzędu - po oględzinach obiektu oraz na podstawie przesłanek, z których wynika, że budynek posiada wartości zabytkowe (historyczne, artystyczne lub naukowe), Zgłoszenie to nie może być traktowane jako formalny wniosek, a osoba zgłaszająca nie może brać udziału w postępowaniu na prawach strony.

W toku postępowania administracyjnego, w którym będą brały udział uprawnione strony postępowania - zostaną zebrane materiały dowodowe w tej sprawie, m.in. zostaną przeprowadzone ponowne oględziny budynku, zgromadzone zostaną informacje dot. historii budynku. Po zebraniu materiału dowodowego Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków wyda decyzję o wpisie budynku wraz z otoczeniem do rejestru zabytków lub, o ile w z materiału dowodowego wyniknie, że budynek nie posiada wartości zabytkowych w stopniu, który wskazywałby na objęcie go ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków - decyzję o niewpisaniu do rejestru zabytków.

Strony mają prawo do uczestniczenia w postępowaniu, na każdym jego etapie, wglądu w akta oraz wypowiadania się i zgłaszania uwag do protokołu lub na piśmie. Od wydanej decyzji służy odwołanie wniesione za pośrednictwem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Fot. Archwium