Do Reymondów przyjechali goście z konińskiego undergroundu

W jednym znanym mi przypadku chłopak wrócił z odwyku i zaserwował sobie taką porcję narkotyku jak zwykle, czego wyczyszczony już z trucizny organizm nie wytrzymał. W innym kolega wrócił z wojska, gdzie pozbył się nałogu, ale któregoś dnia jednak uległ pokusie i już się nie obudził. Był moim sąsiadem, więc po jego śmierci prześladowało mnie wspomnienie naszej rozmowy, kiedy podczas jednej z przepustek cieszył się, że wyszedł już z nałogu...

Komuna nr 99

Nigdy tak do końca nie angażowałem się w żadną grupę, więc i moje związki z „komuną nr 99”, jak nazwał ją bodajże Darek, były dość luźne i nieregularne. Nie bywałem na tak zwanych betonach za Wojewódzkim Domem Kultury, gdzie w naszych czasach nie było jeszcze hali szermierczej, więc tylko z opowieści wiem o funkcjonariuszu Służby Bezpieczeństwa, który co jakiś czas rozmawiał to z tym, to z tamtym, próbując wyciągnąć jakieś informację i wywrzeć wpływ na poczynania młodych ludzi.

Wszyscy naśmiewali się z nierozgarniętego gliny, cytując co zabawniejsze z jego powiedzonek, nie zdając sobie sprawy, że niektórzy z grupy donosili na resztę. A że donosili, można być – znając już dzisiaj zasoby Instytutu Pamięci Narodowej – niemal pewnym. Większość na szczęście przeżyła tę hippisowską przygodę młodości, choć żal ogromnie tych, którzy odeszli. Jeśli czas i okoliczności pozwolą, będę chciał w przyszłości opowiedzieć więcej o każdym z nich.

Ciężka Synteza Organiczna

O prawdziwym muzycznym undergroundzie lat osiemdziesiątych napisał we wspomnianej wcześniej książce Andrzej Majewski, którą gorąco osobom zainteresowanym polecam. Prawdziwą gwiazdą tamtych czasów był heavymetalowy zespół Ciężka Synteza Organiczna (na czarno-białym zdjęciu), który pochwalić się może występem na festiwalu w Jarocinie w 1983 roku, który akurat wtedy zmienił nazwę z Ogólnopolskiego Przeglądu Muzyki Młodej Generacji na Festiwal Muzyków Rockowych. Ta akurat edycja zasłynęła również tym, że po raz pierwszy wszystkie zespoły musiały pokazać cenzorom swoje teksty przed występem, a Paweł Kukiz i jego zespół Hak zostali przez publiczność wygwizdani.

To był też czas, kiedy tak underground jak i wszelkie subkultury zyskały dużo większą swobodę ekspresji w przestrzeni społecznej, niż było to możliwe w poprzednich latach Polski Ludowej. Prawdziwa eksplozja undergroundu nastąpiła natomiast w latach dziewięćdziesiątych i z tego też czasu jest najwięcej zapisów tak fotograficznych jak i filmowych. Jak powiedział przed koncertem Mariusz Harmasz, materiały te zaczęły spływać do organizatorów wydarzenia dopiero w ostatniej chwili, więc większość nie została wykorzystana. Co może być doskonałym pretekstem do drugiej edycji „historii konińskiego undergroundu”.

Wieża Ciśnień i Musztarda

Na koniec nie mogę nie wspomnieć, że najbardziej znanym miejscem, gdzie od lat promowana jest twórczość prawdziwie undergroundowa (choć nie tylko), wciąż jest galeria „Wieża Ciśnień” pod kierownictwem niezmordowanego Roberta Brzęckiego. Przez kilkanaście lat prowadzili też taką działalność, głównie w sferze muzyki, ale nie tylko, Jakub Piasecki i Wojciech Dobski w swoim klubie Musztarda na Zatorzu.

Robert Olejnik