Koniński pożeracz heretyków nie pokonał kalwinów z Żychlina

Dlatego też dobra klasztorne były oddawane na cele oświatowe i dobroczynne, dzięki czemu powstały liczne szkoły ludowe. Tak było w Niemczech, natomiast działalność księdza Lutomirskiego w Koninie zakończyła się już po dziesięciu latach. W 1556 został ekskomunikowany, a potem, wskutek zarządzenia króla Zygmunta Augusta, zmuszony do opuszczenia Konina. Warto dodać, że jeszcze w 1555 r. król popierał protestancką większość w Sejmie, która chciała uczynić go głową polskiego, niezależnego od papieża, kościoła narodowego, jak to dwie dekady wcześniej stało się w Anglii. Historycy twierdzą, że król popierał ten projekt do czasu, gdy potrzebował wsparcia średniej szlachty przeciwko magnatom.

Pożeracz heretyków

Na miejsce Stanisława Lutomirskiego proboszczem w Koninie został Mikołaj Grochowski, profesor teologii i wykładowca w Akademii Lubrańskiego w Poznaniu oraz tamtejszy kanonik. Z nowinkami, wprowadzonymi przez poprzednika, walczył bezwzględnie, czym zasłużył sobie na przydomek „pożeracza heretyków”. Pośrednio dał jednak impuls do utrwalenia się innej „herezji” tuż pod Koninem. Tocząc bowiem przez wiele lat spór sądowy z Piotrem Żychlińskim o świadczenia na rzecz parafii, skłonił tego ostatniego do założenia w Żychlinie parafii ewangelicko-reformowanej czyli kalwińskiej. To dla jej zwalczania sprowadzono do Konina w 1629 roku franciszkanów reformowanych.

Kalwinizm wywodzi się ze Szwajcarii, gdzie krótko po wystąpieniu Lutra zapoczątkował reformację Ulrich Zwingli w Zurychu, a Jan Kalwin w Genewie.

Rocznicowa konferencja

Parafia w Żychlinie jest jedyną parafią ewangelicko-reformowaną w Polsce, jaka funkcjonuje od czasów reformacji do dzisiaj. W jej historii były momenty naprawdę tragiczne, jak zamordowanie w czasie konfederacji barskiej księdza Majewskiego.

Więcej o jej dziejach będzie można się dowiedzieć dzisiaj, podczas rozpoczynającej się o godz. 16.00 konferencji „Z Zurychu do Żychlina. 500 lat reformy szwajcarskiej”. W programie przewidziano między innymi wystąpienia na temat: „Zniesienie celibatu dla duchownych… i inne reformy Zwinglego”, „Z Zurychu do Żychlina – czyli o migracji (Kogo? Czego?)”, „Czy musimy się spowiadać księdzu na ucho?”, „Finansowanie kościoła w Polsce i inne zasady działania (Kościoła Ewangelicko – Reformowanego).” Konferencja ta to jedyne w Polsce obchody rocznicy 500-lecia reformacji szwajcarskiej, która była podstawą powstania Kościoła Ewangelicko-Reformowanego.

Robert Olejnik

Artykuł powstał w oparciu o opracowanie księdza Andrzeja Mendroka „Historia parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Koninie”. Bardzo Mu również dziękuję za udostępnienie kopii zdjęcia kościoła św. Bartłomieja w Koninie.