Obiad, lody i kawa na konińskim rynku. Za tydzień będą ogródki

Rynek jest jednym z 23 punktów łączących poszczególne odcinki owego korytarza, w których znajdą się małe miejsca odpoczynku z ławkami i donicami na zieleń, gazony z zielenią pochłaniające spaliny, zielone ściany, stacje rowerowe z zielonym dachem, kosze na segregację śmieci oraz zielone przystanki.

W porównaniu do tego, co prezentowałem na początku 2019 roku (il. 6), propozycja zaakceptowana przez konserwatora zabytków jest nadzwyczaj skromna. Od strony domu Zemełki pojawi się więcej drzew, a wzdłuż wschodniej pierzei rynku, gdzie w tym roku znajdą się ogródki gastronomiczne, zostaną zamontowane parasole w kształcie żagli (il. 7-9).

Szkoda, że tak skromnie, bo wypracowana przez społeczną grupę architektów propozycja odwołuje się do bryły drewnianego ratusza, który do wielkiego pożaru Konina w 1707 roku stał na rynku (il. 10). Jest to oczywiście odwołanie czysto symboliczne, bo nie wiemy, jak ów budynek wyglądał ani w którym dokładnie stał miejscu. Byłaby to dwupoziomowa konstrukcja bez ścian i dachu, nawiązująca kształtem do historycznego budynku (il, 11), w której znalazłyby się również miejsca na stoliki i krzesła. Ciekawym rozwiązaniem jest wodna instalacja z małymi wodospadami (il. 12), spływającymi z obu stron do cieku wodnego przecinającego w poprzek całą szerokość rynku.

Opór konserwatora zabytków o tyle wydaje się niezrozumiały, że plac Wolności w Koninie przybrał obecny kształt niespełna ćwierć wieku temu, zupełnie inaczej wyglądał natomiast przez cały PRL (fot. 13), a jeszcze inaczej w pierwszej połowie XX wieku (fot. 14, 15). Nie sposób więc znaleźć historyczny wzorzec, przy którym warto by się upierać. Tym bardziej, że – jak wynika z konsultacji – mieszkańcy Konina oczekują na rynku swojego miasta kontaktu z wodą, zieleni i miejsca w cieniu, w którym mogliby odpocząć, coś zjeść i zaspokoić pragnienie.

Rynek ma być dla ludzi i w wielu miejscach, nie tylko w Polsce, w taki właśnie sposób się zmienia, co widać choćby na załączonych zdjęciach z historycznego deptaka Świnoujścia (fot. 16) czy rynku Kościerzyny (fot. 17). Upieranie się przy betonowej czy kamiennej pustyni, kiedy termometry pokazują 50 stopni Celsjusza, to skazywanie tego miejsca na martwotę (fot. 18). Na dodatek żadne z proponowanych zmian nie mają nieodwracalnego charakteru, jak to było z wyburzonym za zgodą poprzedniego konserwatora zabytków domem talmudycznym. Wszak kostkę brukową zawsze można drugi raz położyć na tym samym miejscu.

Ogródki gastronomiczne zostaną zamontowane na rynku w Koninie w ostatnich dniach czerwca, kiedy zakończy się Ogólnopolski Bieg Milowego Słupa.

Robert Olejnik

Załączony plan rynku (il. 10) został sporządzony na podstawie planu Konina autorstwa H. Muncha z 1796 roku i zamieszczony jako ilustracja artykułu Krzysztofa Gorczycy „Zamek i mury obronne Konina” w Konińskich Zeszytach Muzealnych nr 5 z 2009 roku.