Naziści wymordowali Żydów, inni niszczą ich ślady w Koninie

Synagogę, bejt ha-midrasz oraz sąsiadujący z nimi budynek mykwy (rytualnej łaźni) przejął w 2001 roku Związek Gmin Wyznaniowych Żydowskich we Wrocławiu. Mykwa, w której przez lata funkcjonowała piekarnia, a potem wytwórnia ciast, została sprzedana prywatnej osobie i mieści się w niej od tej pory obiekt handlowy (fot. nr 5), natomiast w obu świątyniach wciąż funkcjonowała biblioteka.

Do zamiany nie doszło

Taki stan rzeczy trwał do 2010 roku, kiedy gmina żydowska wypowiedziała miastu umowę użyczenia, argumentując, że nie dba należycie i nie prowadzi koniecznych remontów w obu budynkach, po czym sprzedała dawną szkołę talmudyczną prywatnej osobie. W synagodze pozostała filia Miejskiej Biblioteki Publicznej, a miasto wyraziło chęć jej odkupienia, do czego jednak nie doszło, bo strony nie porozumiały się co do ceny. Na początku 2011 roku również ten budynek trafił w ręce tej samej osoby, która nabyła wcześniej szkołę talmudyczną.

Przez następnych kilka miesięcy między nowym właścicielem a władzami miasta trwały rozmowy na temat jej zamiany na położoną w pobliżu nieruchomość. W połowie 2011 roku magistrat ogłosił nawet, że porozumienie jest już bliskie: - Dokonamy wymiany gruntów oraz płatności wyrównawczej ze strony miasta w odpowiedniej kwocie w dwóch ratach, w tym i przyszłym roku - mówił Marek Waszkowiak, zastępca prezydenta Konina. Trwały też rozmowy na temat wysokości czynszu za wynajmowanie przez bibliotekę pomieszczeń synagogi. W październiku tego samego roku ogłoszono nawet datę podpisania umowy z właścicielem gmachu po żydowskiej świątyni, ale okazało się, że – zdaniem władz miasta – warunki stawiane przez niego są nie do przyjęcia. Wreszcie w lutym 2012 roku księgozbiór filii Starówka został przeniesiony w inne miejsce.

Miszna i Gemara

Obszerny artykuł Lecha Hejmana (dyrektora Wojewódzkiej a potem Miejskiej Biblioteki Publicznej w Koninie w latach 1991-2005) o obu świątyniach naszych współmieszkańców wyznania mojżeszowego można znaleźć w czternastym numerze Rocznika Konińskiego. O bejt ha-midrasz pisał, że „zbudowano (ją – dop. red) około 1870 r. dzięki fundacji bogatego kupca II gildii Salmana Sandera (Richmond pisze nazwisko Zalman Zander).