Młodzi, zdolni i inteligentni. Konińscy debatanci o swojej pasji

Rozmowa na poziomie, brak przerywania sobie nawzajem, szacunek do drugiej osoby i ogromna wiedza o każdym aspekcie życia – to charakteryzuje świat debat oksfordzkich. Istotę debat przybliżają: Kacper Kobierski, Jacek Adamski i Wojtek Karczewski - uczniowie i absolwenci II LO  w Koninie.

- Czym są debaty oksfordzkie?

Debaty oksfordzkie to drużynowa forma wypowiedzi, która ma na celu rozwinięcie uczestników pod kątem retoryki i erystyki, a także ma pokazać, że zawsze istnieją dwie strony medalu, i to, co nam wydaje się prawdą niezaprzeczalną i niepodważalną, tak naprawdę wcale taką nie musi być. Staramy się przez debaty nauczyć ludzi dostrzegania innej strony tematu.

- Jakie zasady panują na debatach?

Przede wszystkim trzeba przestrzegać podstawowych zasad kultury, trzeba nauczyć się szacunku do swojego oponenta, marszałka czy komisji sędziowskiej. Debaty mają nauczyć człowieka kultury wypowiedzi. Właśnie dlatego istnieje regulamin, który nakazuje osobom, aby ich wypowiedź była w pewien sposób ukształtowana. Przede wszystkim zakazane jest stosowanie różnego rodzaju ataków personalnych przez argumenty ad personam lub ad hominem. Trzeba przestrzegać czasu, który przeznaczony jest na wypowiedź. Regulamin zakłada chronologię wypowiedzi. Każda drużyna ma po czterech mówców, gdzie każdy z nich pełni swoją określoną rolę.

- Jaką rolę ma każdy mówca?

Pierwszy mówca nakreśla to, o czym w debacie będziemy mówić. Jeżeli terminy są niejasne, to właśnie on precyzuje w jakich ramach będziemy się poruszać. Mówca drugi skupia się na tym, aby przedstawić argumenty popierające tezę lub negujące ją. To on daje cały materiał, nad którym później będziemy debatowali. Mówca trzeci musi wykazać się inteligencją i bystrością. To on kontrargumentuje wypowiedzi drużyny przeciwnej. W chwili, w której usłyszy argument, musi go obalić lub odwrócić na korzyść własnej drużyny. Mówca czwarty stara się wyciągać osie sporu, czyli pokazać na jakich płaszczyznach debata się toczy. Wskazuje co jest w niej ważne oraz dlaczego to my, jako strona propozycyjna lub opozycyjna, mamy rację.

- Czy podczas debaty możecie ze sobą rozmawiać?

Nie możemy się komunikować werbalnie, ale możemy wymieniać między sobą komunikaty na piśmie i trzeba przyznać, że zawsze to robimy. Staramy się w ten sposób kontrolować nawzajem. To wzmacnia pracę zespołową i redukuje szanse na to, że ktoś popełni błąd, który będzie kosztował drużynę punkty.

- Wspomnieliście o marszałkach i komisji sędziowskiej, jakie są ich zadania?

Marszałek kompletnie nie zwraca uwagi na treść merytoryczną oprócz argumentów ad hominem lub ad personam. Jest swojego rodzaju ekspertem. Kontroluje uwagi techniczne takie jak przekroczenie czasu mowy, zwrócenie uwagi na inwokację, nie przyjęcie odpowiedniej ilości pytań czy nie zgłoszenia takowych. Jest gospodarzem sali. Może nawet wyrzucić uczestników, jeśli nie przestrzegają regulaminu. Sędziowie oceniają wartość merytoryczną debaty. Skupiają się na linii argumentacyjnej, na formie i sposobie wypowiedzi, oraz na budowie argumentów i kontrargumentów. To oni ogłaszają wynik debaty.

- Co należy zrobić przed rozpoczęciem wypowiedzi?

Należy wstać i powiedzieć: „Szanowny Panie Marszałku, drodzy oponenci, wspaniała publiczności.” Konsekwencją zapomnienia o formułce jest odjęcie punktów drużynie popełniającej błąd.

- Kto według Was odnajdzie się w debatach?

Myślimy, że każdy. Ciężko jest stwierdzić, jaki jest doskonały uczestnik, bo tezy zahaczają o różne dziedziny życia. Są tezy geopolityczne, polityczne, historyczne, ale również abstrakcyjne, gdzie debatujemy nad tematem „Jaka mać, taka nać”. Tak naprawdę debaty są dla każdego, kto interesuje się światem.

- Ile czasu zajmuje przygotowanie się do turnieju?

Podczas turnieju możemy znaleźć się po stronie opozycji lub propozycji, musimy więc być gotowi na każdy z tych scenariuszy. Nasz rekord to przygotowanie wszystkiego w jeden dzień. Dostaliśmy tezy trzy dni przed świętami wielkanocnymi i zależało nam na spędzeniu ich z rodziną. Jednak gdy mamy czas, rozpisanie i ustalenie wszystkiego zajmuje około tygodnia. Od czterech do sześciu godzin spędzamy w szkole po lekcjach. Nie raz szliśmy do niej wczesnym rankiem i opuszczaliśmy ją po zmroku.

- Czy podczas przygotowań dochodzi między Wami do kłótni?

O argumenty tak, chociaż nie nazwalibyśmy tego kłótniami, tylko małymi sporami.

- Czy na studiach nadal udzielacie się w świecie debat?

Kilku z nas jest w Fundacji Edukacyjnej G5. Braliśmy udział we wszystkich projektach w poprzednim roku akademickim, w poprzednim sezonie debatanckim. Głównie byliśmy marszałkami, chociaż sędziami także się zdarzało.

- Kacper, byłeś w finale mistrzostw Polski, jakie emocje temu towarzyszą?

Finał mistrzostw Polski to bardzo specyficzne wydarzenie, ale przede wszystkim wyjątkowe. Towarzyszący temu stres jest ogromy, ponieważ dostajemy jedynie godzinę na przygotowanie tezy. Jesteśmy odcięci od świata, oddajemy telefony organizatorom, nie mamy dostępu do Internetu. Nie pamiętam swojej wypowiedzi z finału. To pokazuje skalę stresu. W pewien sposób wyrabia się automatyzm, jednak to pojawia się u debatantów w wysokiej formie.

- Czym debaty są dla Was?

Ogromną częścią życia, nauką samego siebie i świata. Debaty pomogły nam zmienić światopogląd. Wiele spojrzeń na różne rzeczy zmieniło się. Często patrzymy na życie bardzo prostolinijnie. Myślimy, że tak jest i inaczej być nie może. Nie widzimy pobocznych wątków. A w trakcie robienia tez zawsze zejdzie się na jakiś drugoplanowy temat. Właśnie wtedy odkrywamy, że istnieje wiele różnych zdań i spojrzeń. Usłyszy się o czymś, spojrzy na to ze strony propozycji i opozycji, i dzięki temu, inaczej odbiera się świat.