Na raucie w Koninie Józef Piłsudski jadł z talerzy od Reymondów

Ludwik przejął całkowitą odpowiedzialność za rodzinną firmę pięć lat po wydaniu katalogu, z którego pochodzą prezentowane wyżej informacje o Fabryce Machin, Narzędzi Rolniczych i Kotłów Parowych (na il. 8 rysunek zabudowań fabryki, znajdujący się na ostatniej stronie wspomnianego katalogu). Jasno z nich wynika, że miała wtedy bardzo szeroki asortyment produkcji i duże grono zamożnych klientów.

Reymondowie z Konina

Na przełomie wieków Ludwik ożenił się z Alojzą Rohnstock. W ciągu trzech następnych lat przyszły na świat ich trzy córki: w 1900 r. Irena, rok później Zofia i w 1903 roku - Maria. Kiedy najmłodsza z nich miała cztery latka zmarła matka Ludwika - Emma Karolina Reymond z domu Pietsch.

Z tego też czasu pochodzi pamiątkowa tablica, na której widać grupę pracowników fabryki Reymonda z owalną fotografią właściciela firmy w środku. – Widziałem tylko niewyraźne zdjęcie tego tableau i nie wiem nawet, kto jest jego właścicielem – tłumaczy Damian Kruczkowski. Jeśli posiadacz tej tablicy lub osoba, która wie, w czyich rękach się ona znajduje, czyta niniejszy artykuł, proszeni są gorąco o kontakt z autorem.

Należeli Reymondowie bez wątpienia do najbardziej zamożnych i wpływowych rodzin miasta i aktywnie angażowali się w życie społeczne ówczesnego Konina. Kiedy w lipcu 1921 roku mieszkańcy miasta zorganizowali raut z okazji wizyty marszałka Piłsudskiego w Koninie, nakrycia na stoły dostarczyła między innymi Alojza Reymond. Na początku następnego roku dziewiętnastoletnia Maria Reymond wzięła udział w przedstawieniu teatralnym, zorganizowanym przez konińskich mieszczan. Z kolei w 1923 roku Alojza Reymond znalazła się na liście darczyńców Instytutu Gazowego i wsparła kwotą 50 tys. marek polskich Bal Maturzystów Akademickiego Koła Koninian.

Przepustka dla Kapłana

Kiedy w 1939 r. do Konina wkroczyli Niemcy, z Ludwikiem i Alojzą Reymondami mieszkała w rodzinnym domu już tylko Zofia, bowiem jej siostry powychodziły wcześniej za mąż. 37-letnia Reymondówna pracowała społecznie podczas pierwszych wojennych miesięcy w Polskim Czerwonym Krzyżu, który zajmował wówczas kilka pomieszczeń w stojącym do dziś w rynku domu z numerem siódmym, gdzie po wojnie miało swoją siedzibę pogotowie ratunkowe. Bywała tam wtedy również zmarła kilka lat temu Barbara Nowacka. – Od Basi właśnie wiem, że rodzina Reymondów pomagała podczas wojny nie tylko Polakom ale również Żydom – wspominał rozmowy z Barbarą Nowacką Damian Kruczkowski. To ostatnie potwierdził w swojej książce „Uporczywe Echo. Sztetl Konin” Theo Richmond, opowiadając, jak Ludwik Reymond załatwił niemiecką przepustkę Henrykowi Kapłanowi, synowi Mojżesza Kapłana, żydowskiego dziedzica majątku Glinka, która umożliwiła mu ucieczkę i przeżycie.

– Z racji pochodzenia świetnie władali francuskim, a ponieważ byli ewangelikami, również niemieckim, więc pani Zofia Reymond tłumaczyła dokumenty i pisała odwołania, pomagając w ten sposób wielu ludziom – wyjaśnił Damian Kruczkowski. Pomogło to również im samym bezpiecznie i cało przeżyć wojnę.

Co się z nimi stało po 1945 r. opowiem w kolejnej, ostatniej już, części opowieści o rodzinie Reymondów.

Robert Olejnik

Dziękuję Damianowi Kruczkowskiemu za udostępnienie zdjęć rodziny Reymondów i podzielenie się wiedzą, Rafałowi Walkowiakowi za kopie widokówek z pałacem Reymonda, a Annie Włodarczyk-Labie za udostępnienie katalogu Fabryki Machin, Narzędzi Rolniczych i Kotłów Parowych.