Ziemianin i milioner z kresów, których... Wołodyjowski strzegł

Emeryk dobiegał sześćdziesiątki, kiedy w 1884 r. pierwsze odcinki „Ogniem i mieczem” zaczęły się ukazywać na łamach konserwatywnego „Słowa”, ale nie wiemy, czy śledził przygody sienkiewiczowskich bohaterów i dla naszej opowieści nie jest to istotne. Piszę o tym jedynie, by przybliżyć Czytelnikom miejsce, w którym powstała potęga rodziny Mańkowskich i skąd wywodził się również Stanisław – właściciel dóbr Kazimierz Biskupi.

Mańkowscy z Kwileckimi

O Emeryku jego bratanek, biskup Piotr Mańkowski, tak pisał: „Był to człowiek o bardzo silnej i wybitnej indywidualności. Podwładnych trzymał krótko, ogromną miał energię i zawsze był w pracy - czy w domu, czy poza domem: w Kijowie, w Odessie. Zarówno w sprawach dotyczących rolnictwa, jak i cukrownictwa, był powagą. Radzono się go powszechnie. Piastował urząd dyrektora kilku towarzystw akcyjnych. W Kijowie, w czasie kontraktów, w mieszkaniu jego zawsze było pełno, a choć miał już lat osiemdziesiąt kilka, jeszcze co roku na kontrakty jeździł.”

Było to widocznie pokolenie silnych osobowości, bo podobnie jak Emeryk i Wacław przyczynili się do utrwalenia potęgi rodziny Mańkowskich, tak urodzony w 1833 roku w Malińcu Mieczysław Kwilecki, (dziadek Mieczysława Seweryna, który był ostatnim przed 1939 rokiem właścicielem majątku Gosławice) zbudował pozycję Kwileckich (więcej na ten temat w artykule „Z Kwilcza do Malińca i Grodźca czyli dzieje rodu Kwileckich”). Jego postać przywołuję w tym miejscu nie bez powodu, bowiem Mieczysław pojął za żonę bratanicę Emeryka. Ich ślub był wielkim wydarzeniem towarzyskim w Wielkim Księstwie Poznańskim nie tylko z powodu połączenia się dwóch wielkich rodzin ziemiańskich, ale również dlatego, że Maria Mańkowska była, ze strony matki, wnuczką generała Jana Henryka Dąbrowskiego, tego samego, który w refrenie polskiego hymnu maszeruje z ziemi włoskiej do Polski.

Z Podola do Brodnicy

We wspomnianej wyżej Borówce na Podolu urodził się również i wychował najstarszy syn Emeryka – Wacław. Jego żoną została w 1875 roku Antonina Chłapowska, wnuczka innego słynnego polskiego generała – Dezyderego Chłapowskiego, który był adiutantem generała Jana Henryka Dąbrowskiego, a potem oficerem ordynansowym samego Napoleona.