Książka na 900-lecie kazimierskiej fary. Sancta civitas, czyli miasto sanktuarium

Wyjątkowa, jedyna i niepowtarzalna. Taka jest książka „Kazimierz Biskupi „Sancta civitas”. Dziewięć wieków kościoła parafialnego pw. św. Marcina z Tours”, której wydawcą jest Gminny Ośrodek Kultury w Kazimierzu Biskupim. To opracowanie popularno-naukowe połączone z artystycznymi zdjęciami Franciszka Kupczyka.

W 2020 roku kościół parafialny w Kazimierzu Biskupim obchodzi 900-lecie swojego istnienia. Z tej okazji Gminny Ośrodek Kultury w Kazimierzu Biskupim przygotował wyjątkową książkę. To publikacja poświęcona nie tylko kościołowi parafialnemu, ale także całemu miastu Kazimierz Biskupi, a nawet zawiera rozdział o bieniszewskim klasztorze Kamedułów. Wszystko to ma jeden cel: przybliżenie dziedzictwa kulturowego gminy Kazimierz Biskupi oraz pokazanie bogactwa i niezwykłości tego dziedzictwa. Kazimierz Biskupi jest bowiem takim miejscem, które żyje swoją wielką historią i nie ma w tej opinii żadnej przesady. Świadczy o tym tematyka rozdziałów, które na książkę się składają.

Krzysztof Gorczyca jest autorem ciekawych rozważań o badaniach archeologicznych i architektonicznych przeprowadzonych w kościele św. Marcina z Tours i jego otoczeniu. Autor w zasadzie przypomina badania, które były prowadzone na terenie miasta Kazimierz Biskupi i dokładnie opisuje wnioski, do których doszli archeolodzy pracujący na terenie Kazimierza Biskupiego. Ogólnie mówiąc, potwierdzają one czas budowy kościoła pw. św. Marcina z Tours na I połowę XII w. Rozdział Krzysztofa Gorczycy stanowi popularnie ujętą monografię archeologiczną miasta Kazimierz Biskupi.

Rozdział napisany przez Marka Golemskiego „O dziejach kościoła pw. św. Marcina z Tours w Kazimierzu Biskupim w czasach piastowskich i jagiellońskich oraz o kilku innych sprawach” wpisuje dzieje Kazimierza Biskupiego do końca XV w. w szerokie konteksty dziejowe. Z najważniejszych można wymienić wczesne dzieje miasta, problem lokalizacji pustelni Pięciu Braci Męczenników i przynależność miasta do dóbr biskupstwa lubuskiego, którzy zdaniem autora byli współfundatorami kościoła pw. św. Marcina.

Autor następnego rozdziału Piotr Gołdyn opisuje dzieje kościoła pw. św. Marcina w czasach nowożytnych i współczesnych. Autor z godną podziwu sumiennością napisał w zasadzie encyklopedyczny skrót nowożytnej i najnowszej historii kościoła w oparciu o zachowane dokumenty m.in. z Archiwum Diecezjalnego we Włocławku, z których część wykorzystał w rozdziale jako ilustracje.

Kręgu architektury i sztuki dotyczą rozdziały Makarego Górzyńskiego („Architektura kościoła parafialnego w Kazimierzu Biskupim i jego wyposażenie”) i Klementyny Zygarowskiej – Tomza („Jan Lubrański – fundator dzieł sztuki z Kazimierzu Biskupim”).

Szczepan Mrówczyński jest autorem rozdziału „Kazimierscy Bernardyni zanim powstał klasztor, czyli kilka słów o kaplicach”. Przedstawia w nim dzieje kazimierskich kaplic, powołując się na „Kronikę” Jana Długosza, omawia ich lokalizację i opisuje proces fundacji klasztoru bernardynów i jego rozwój. Cennym fragmentem rozdziały jest opis zabytków ruchomych i wzmianka o muzeum misyjnym w klasztorze, obecnie mieszczącym seminarium duchowne Misjonarzy św. Rodziny.

Rozdział „Klasztor kamedułów w Bieniszewie i kaplica św. Barnaby”, autorstwa Marka Granicznego, zamyka publikację. Autor opisał w nim trudne początki klasztoru, głównie z powodu niechętnego nastawienia do sprawy jego fundacji Wojciecha Kadzidłowskiego (1586 – 1666), po tych rozważaniach przedstawił dzieje klasztoru kamedułów, przytaczając bogatą faktografię.

Całości dopełniają piękne zdjęcia Franciszka Kupczyka. Publikacja wydana przez Gminny Ośrodek Kultury w Kazimierzu Biskupim warta jest upowszechniania, zawiera bowiem w sobie dwie zalety. Informuje w przystępny i zarazem kompetentny i wyczerpujący sposób o dziejach kościoła pw. św. Marcina z Tours i o najważniejszych obiektach zabytkowych w okolicy kościoła i ich historii, a zarazem stanowi album fotograficzny o niebywałej urodzie i wartości estetycznej. Książka jest do kupienia w Gminnym Ośrodku Kultury w Kazimierzu Biskupim.