Pociągi „nur für Deutsche”

W 1940 roku odbyły się jeszcze dwie deportacje mieszkańców Konina do Generalnej Guberni. Transporty ludności żydowskiej do różnych gett i obozu śmierci w Treblince odjeżdżały stąd aż do 1944 roku. Na okupacyjną tułaczkę odjeżdżali z konińskiego dworca również mieszkańcy innych miejscowości powiatu konińskiego, między innymi: Kleczewa, Kazimierza Biskupiego, czy Zagórowa. Wszyscy oni byli przewożeni wagonami bydlęcymi. Na koniec okupacji liczba wysiedlonych z terenu powiatu konińskiego sięgnęła 24.548 osób.

Jeńcy z Anglii

Przez Konin przejeżdżały też olbrzymie transporty wojskowe oraz transporty jeńców wojennych. Przeważnie byli to żołnierze Armii Czerwonej, których wieziono na zachód z przeznaczeniem dla niemieckich fabryk jako tanią siłę roboczą. Ale w lipcu 1940 roku do Konina dotarł nietypowy transport - grupa angielskich jeńców wojennych spod Dunkierki. Żeby pokazać Polakom potęgę i zasięg zwycięstw niemieckiej armii, zapędzono ich z dworca do miasta i dopiero stamtąd, po załadowaniu na ciężarówki, odwieziono do Gronowa pod Skulskiem.

Robert Michalak przytoczył też historię zastrzelenia w pobliżu dworca kolejowego 15-letniego chłopca. Miał tego dokonać w 1943 roku niemiecki żandarm Lausch. Nie wiadomo, dlaczego został zamordowany ani kim był chłopiec, którego zwłoki przez dwa dni leżały na nasypie kolejowym, bo Niemcy nie pozwalali go pochować.

Arthur Greiser w Koninie

Restauracja dworcowa, w której jako personel pomocniczy zatrudniane były również polskie kucharki, działała nieprzerwanie przez całą wojnę. Między dworcem a miastem kursowały dorożki oraz wieloosobowy, zadaszony i oszklony... omnibus, ciągnięty przez dwa konie. Tak dorożki, jak i omnibus, były oczywiście Nur fȕr Deutsche i Polakom nie było wolno z nich korzystać, podobnie zresztą jak (od lipca 1942 r.) z pociągów pospiesznych (fot. nr 6: żołnierze niemieccy na peronie w Koninie).

Koniński dworzec był też podczas wojny, a dokładnie w lipcu 1941 roku, świadkiem powitania Arthura Greisera, namiestnika Rzeszy w Warthegau, który przybył do Konina na zaproszenie burmistrza Hinkla, na uroczystość nadania miastu prawa gminy niemieckiej.

Na koniec wreszcie to z dworca kolejowego wyjeżdżała w styczniu 1945 r. część Niemców, uciekających z Konina przed Armią Czerwoną. Była wśród nich Elizabeth Werner, właścicielka kantyny w Niesłuszu, która wraz z mężem odwiedziła w 1973 r. w Koninie Wandę Andrzejewską, zatrudnioną w tejże kantynie podczas wojny. Franz Werner pojechał wtedy samochodem z innymi mężczyznami w kierunku Inowrocławia, a żonę zostawił z meblami na dworcu. Nie udało jej się ich załadować do pociągu i zostały na peronie. 

Dzieje kolei żelaznej w Koninie

Zasadniczym źródłem do napisania tego artykułu była praca Roberta Michalaka „Dzieje kolei żelaznej w Koninie”. To również on udostępnił mi zdjęcia dworca kolejowego z czasów okupacji niemieckiej i żołnierzy niemieckich na peronie (fot. nr 1 i 6), za co mu bardzo dziękuję. Jak już wspominałem kilkakrotnie w swoich publikacjach, przygotowuje on książkę na temat kolejnictwa w Koninie i prosi za naszym pośrednictwem o udostępnianie wszelkich zdjęć związanych z funkcjonowaniem konińskiej stacji. To może być bardzo ciekawa publikacja. Kontakt e-mail do Roberta Michalaka: kremitten@o2.pl.

Konkurs „Konińskie wspomnienia”

Zdjęciowy konkurs z cyklu „Konińskie wspomnienia” wygrał tym razem Andrzej Moś, który jako pierwszy odpowiedział, że obiekt widoczny na opublikowanej w piątek fotografii to koniński dworzec kolejowy po bombardowaniu we wrześniu 1939 r. Tym samym zapraszamy pana Andrzeja do naszej redakcji po odbiór książki z cyklu wydawniczego „Biblioteka Konińska”, ufundowanej przez księgarnię MAWI.