Błonica wraca po latach. Czy brak szczepień doprowadzi do epidemii?

Czy powrót błonicy, ciężkiej choroby zakaźnej, którą pamiętają jedynie najstarsi medycy, oznacza, że śmiertelne patogeny wracają z „zaświatów?

- Z niepokojem obserwujemy rosnącą tendencję uchylania się od obowiązkowych szczepień ochronnych wśród rodziców najmłodszych pacjentów. Konsekwencje już są widoczne. Kolejne przypadki odry, ospy, krztuśca, a ostatnio błonicy. Jeśli natychmiast nie postawimy na edukację zdrowotną, odporność populacyjna będzie spadać w zawrotnym tempie – alarmuje Bożena Janicka, prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia.

W minionym czasie 6-letnie dziecko z rozpoznaniem błonicy trafiło do wrocławskiego szpitala. Objawy choroby pojawiły się również u osoby z bliskiego kontaktu. Na razie nie wiadomo, czy to koniec łańcucha zakaźnego, bo jak poinformował Paweł Grzesiowski, prezes GIS - wstępnym dochodzeniem epidemiologicznym objętych zostało aż 500 osób, które mogły się znaleźć w otoczeniu 6-latka. Dziecko, co jest bardzo istotne, nie było zaszczepione przeciwko błonicy.

- Nieustannie powtarzamy, że szczepienia są jedyną skuteczną ochroną przed chorobami zakaźnymi. Przez ostatnie dziesięciolecia uratowały miliony ludzkich istnień. Dzięki szczepieniom udało się wyeliminować lub znacząco ograniczyć występowanie wielu groźnych chorób, takich jak ospa, polio czy odra. Szczepienia działają na zasadzie uodparniania organizmu, ucząc go rozpoznawać i zwalczać patogeny, zanim wywołają chorobę. Dzięki szczepieniom ograniczamy liczbę hospitalizacji, powikłań i zgonów, a także zmniejszamy obciążenie systemu opieki zdrowotnej. To jedno z najskuteczniejszych narzędzi w walce z epidemiami, co udowodniła ostatnia pandemia COVID-19. Trzeba zaznaczyć, że szczepionki są zarówno skuteczne, jak i bezpieczne – dodaje Bożena Janicka.

Program Szczepień Ochronnych na rok 2025 w Polsce obejmuje zarówno szczepienia obowiązkowe, jak i zalecane. Wśród obowiązkowych znajduje się szczepienie przeciwko błonicy. Zgodnie z kalendarzem szczepień - każde dziecko powinno zostać zaszczepione czterema dawkami szczepionki w początkowych miesiącach życia (od 2. do 18. — szczepienie podstawowe) i dawką przypominającą w 6. roku życia. W związku z zanikaniem odporności, osobom dorosłym zalecane są dawki przypominające szczepionki co dziesięć lat.

Błonica (atakująca głównie układ oddechowy, prowadząca do poważnych powikłań, a nawet śmierci) to tylko jeden z przykładów powracających chorób zakaźnych. Wraz ze zmniejszaniem się odsetka zaszczepionych osób, wzrasta ryzyko powrotu takich chorób jak: odra, krztusiec, polio, różyczka, czy świnka.

- Brak szczepień to nie tylko zagrożenie dla osoby nieszczepionej, ale także dla całej społeczności. W gronie szczególnie narażonych na infekcje i powikłania są: noworodki, osoby starsze i osoby z osłabionym układem immunologicznym. Rozprzestrzenianie się chorób, czyli spadek poziomu wyszczepialności prowadzi do utraty odporności zbiorowej, co umożliwia wirusom i bakteriom ponowne krążenie. Dlatego, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych, konieczne jest podjęcie działań na kilku poziomach. Oprócz konsekwentnego egzekwowania programów szczepień w celu ochrony zdrowia publicznego (pod groźbą surowych kar), powinno się położyć nacisk na edukację i kampanie informacyjne mające na celu podnoszenie świadomości na temat korzyści płynących ze szczepień. Wspólna odpowiedzialność społeczna i skuteczna polityka zdrowotna są kluczowe w zapobieganiu epidemiom i ochronie zdrowia publicznego – podkreśla Bożena Janicka.

Informuje jednocześnie, że podczas ostatniego posiedzenia senackiej Komisji Zdrowia, poświęconego adherence, czyli przestrzeganiu zaleceń terapeutycznych, uznano za konieczne wypracowanie wspólnych działań mających na celu zachęcenie pacjentów do korzystania z wszelkich dostępnych narzędzi profilaktycznych pozwalających na zwiększenie bezpieczeństwa zdrowotnego Polaków. W tym celu ogłoszono powstanie Parlamentarnego Zespołu ds. Adherence.

- Po latach koncentrowania się na leczeniu klinicznym i wdrażaniu nowoczesnych technologii nadszedł czas na podjęcie energicznych działań związanych z profilaktyką i edukacją zdrowotną. Temu m.in. służyło ogłoszenie przez Senat 2025 - Rokiem Edukacji Zdrowotnej i Profilaktyki – powiedziała podczas posiedzenia senator Beata Małecka-Libera, przewodnicząca senackiej Komisji Zdrowia.

Źródło: Porozumienie Pracodawców Ochrony Zdrowia