Syn Łaszcza z Gosławic odwołał wszystkich trzech papieży

We wrześniu 1414 r. Andrzej Łaskarz uzyskał potwierdzenie wyboru przez papieża Jana XXIII, ale nie miał czasu zająć się swoją diecezją, bo udał się na sobór do Konstancji, który rozpoczął się w listopadzie tegoż roku.

O wyższości soboru nad papieżem

Nowy biskup poznański był koncyliarystą, czyli zwolennikiem poglądu o wyższości soboru nad papieżem. Witając w styczniu 1415 r. króla Zygmunta Luksemburskiego i Jana XXIII, mówił o pokorze przystojącej papieżowi. Kilka miesięcy później wykazał się „sporą odwagą, gdy w imieniu ojców soborowych wygłosił kazanie o wyższości soboru nad papieżem, czego nikt inny uczynić nie chciał” – powiedział Tomasz Gidaszewski z Instytutu Historii PAN w Poznaniu podczas sesja naukowej na temat Andrzeja Łaskarza, zorganizowanej przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Koninie w październiku 2014 r.

W rezultacie starań między innymi polskiej delegacji, a w jej szeregach Andrzeja Łaskarza, sobór złożył z urzędu wszystkich trzech papieży i wybrał nowego, który przyjął imię Marcina V.

Łaskarzyc uczestniczył w pracach komisji do spraw wiary i bardzo angażował się w sprawę Jana Husa. W kwietniu 1415 r. złożył wniosek o potępienie nauk Wiklefa i Husa jako heretyckich i osobiście namawiał Husa do wyrzeczenia się herezji. Gdy jednak perswazje nie odniosły skutku, opowiedział się za ukaraniem go zgodnie z nakazami prawa kanonicznego. Duchowni katoliccy przekonali króla Zygmunta Luksemburskiego, który wystawił Husowi gwarantujący mu bezpieczeństwo list (glejt) żelazny, że „heretykowi nie trzeba dotrzymywać słowa” i Jan Hus został spalony na stosie 6 lipca 1415 roku.

Przed konińskim sądem

Andrzej Łaskarz objął swoją diecezję dopiero po powrocie z Konstancji na przełomie 1417 i 1418 r. Chociaż był człowiekiem bardzo zajętym, często bywał w rodzinnych stronach, o czym można się dowiedzieć z akt konińskiego sądu ziemskiego, przed którym występował jako przedstawiciel procesowy swoich krewnych lub rozjemca. - Można sobie wyobrazić, jak barwnie wyglądać musiał taki proces w sądzie konińskim, w którym zasiadała wówczas raczej drobna, miejscowa szlachta (roki wielkie, gdy do Konina zjeżdżali dostojnicy lub sam król, były rzadkie), bez prawniczego przygotowania, zapewne niepiśmienna, a głos zabierał doktor obojga praw, wykształcony na zagranicznych uniwersytetach pod okiem najwybitniejszych mistrzów epoki, wielki erudyta, człowiek który rozmawiał z papieżami, cesarzem, królami i książętami. Musiało to wywierać odpowiednie wrażenie i miało zapewne znaczny wpływ na wyrok – mówił na wspomnianej sesji naukowej Tomasz Gidaszewski.

Zamek i kościół w Gosławicach

W tym też czasie Andrzej Łaskarz wzniósł w rodzinnych Gosławicach bezwieżowy zamek (fot. nr 1), który – po odbudowie – stanowi dzisiaj siedzibę Muzeum Okręgowego w Koninie. - Wydaje się, że wraz z Łaskarzem często przebywali tutaj jego bliscy współpracownicy i przyjaciele, którzy rekrutowali się w znacznym stopniu z kręgu kapituł poznańskiej i gnieźnieńskiej – usłyszeli z ust Tomasza Gidaszewskiego uczestnicy sesji naukowej.