Syn Łaszcza z Gosławic odwołał wszystkich trzech papieży

Budowla powstała nad południowo-wschodnim brzegiem Jeziora Gosławickiego w latach 1418-1426. Zamek składał się z dwóch równolegle położonych budynków, z łącznikiem, pod którym znajdował się więzienny loch. Mur obronny został najprawdopodobniej postawiony już po śmierci biskupa.

Również dopiero po śmierci biskupa dokończona została budowa kościoła w Gosławicach (fot. nr 2). Dzieło kontynuował jego bratanek, Jan z Lichenia, wojewoda brzeski, także aktywny dyplomata czasów Jagiełły i Władysława Warneńczyka oraz Kazimierza Jagiellończyka. Gosławicka świątynia zaliczana jest do najcenniejszych zabytków polskiej architektury gotyckiej.

Śmierć zgniatała go swą paszczą

Andrzej Łaskarz zmarł 23 sierpnia 1426 r. W ostatnich latach życia wziął jeszcze udział (jako jedyny reprezentant polskiego episkopatu) w soborze w Pawii i Sienie, w pracach komisji delimitacyjnej polsko-krzyżackiej (która nie osiągnęła porozumienia) oraz w chrzcinach królewicza Władysława (późniejszego Władysława III Warneńczyka).

W ostatnich miesiącach życia Andrzej Łaskarz ciężko chorował. - 10 lipca 1426 r. w Poznaniu wystawił swój ostatni znany nam dokument – twierdzi Tomasz Gidaszewski. - Potem udał się do rodzinnych Gosławic i tam spędził ostatnie tygodnie.

Z kazania Mikołaja Ciotczanego, wygłoszonego przez niego podczas nabożeństwa żałobnego, odprawionego w poznańskiej katedrze jakiś czas po pogrzebie, wiadomo, że biskup „wyzionął ducha w ramionach wiernych duchownych, a to magistra Pawła Włodzimierzowica, wybitnego doktora prawa kanonicznego. Śmierć męczyła go przez wiele miesięcy i zgniatała swą paszczą, aby nasycić się krwią”.

W stylu właściwym dla tego rodzaju wystąpień, Mikołaj Ciotczany chwalił swojego biskupa: „Zawsze w pracy, nigdy w spoczynku. Wśród biesiad cierpiący głód, często innych odziewał, sam nie mając koniecznej szaty i często, jak sam zaświadczam, cierpiał zimno aż do szczękania zębami. Nigdy w łożnicy, chyba że rozmawiając w godnym towarzystwie osób duchownych, i rzadko w ogóle spoczywał, chyba że zmorzony snem, a chociaż w łożu, to nigdy rozebrany.”

Andrzej Łaszcz został pochowany w swojej katedrze, obok poprzednika na urzędzie i kuzyna Piotra Wysza. W Poznaniu, niedaleko katedry, ma swoją ulicę, a w powiecie garwolińskim w województwie mazowieckim – miasto swojego imienia: Łaskarzew, które sam, za zgodą króla Władysława Jagiełły, założył w 1418 r.

Robert Olejnik (kontakt: r.olejnik@redakcja.lm.pl, tel. 730 000 130)

Artykuł powstał na podstawie książki „Andrzej Łaskarz - dyplomata, duchowny 1362-1426” (fot. nr 3), która ukazała się właśnie staraniem wydawnictwa Miejskiej Biblioteki Publicznej w Koninie „Setidava” (do nabycia w siedzibie MBP przy ul. Dworcowej 13). Na publikację składają się następujące referaty, wygłoszone podczas sesji naukowej na temat Andrzeja Łaskarza, zorganizowanej w październiku 2014 r. przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Koninie:

- Tomasz Gidaszewski: Andrzej Łaskarz z Gosławic herbu Godziemba. Pomiędzy Gosławicami, Poznaniem a Rzymem.

- Paweł Dembiński: Poznańska kapituła katedralna w czasach Andrzeja Łaskarza.

- Adam Kozak: Dokumenty biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza.

- Tomasz Jurek: Mikołaja Ciotczanego kazanie wygłoszone podczas egzekwii.

- Jerzy Łojko, Paulina Łojko-Wojtyniak: Dziedzictwo po Andrzeju Łaskarzu. Uwagi o dekoracji heraldycznej kościoła parafialnego w Gosławicach.

- Tomasz Jurek, Podsumowanie. Człowiek na tle swego czasu.