Granice egzekucji komorniczej, czyli na co komornik może sobie pozwolić?

Egzekucja komornicza jest ostatecznym rozwiązaniem w przypadku odzyskiwania długu od wierzyciela. Jeszcze do niedawna komornicy mieli dużo swobody w wykonywaniu swoich obowiązków. Na co tak właściwie może sobie pozwolić komornik?

Komornik tylko z sądem

Podstawą do wszczęcia egzekucji komorniczej jest tytuł wykonawczy dotyczący długu wydany przez sąd. Zatem przekazanie długu do komornika przez wierzyciela nie jest ani proste, ani szybkie. Chociaż większość tytułów wykonawczych wydawanych jest dość szybko, obłożenie sądów sprawami nie gwarantuje jego otrzymania w ciągu kilku miesięcy. Poza tym, jeśli egzekucja dotyczy długu o dużej wartości, to jego całkowite odzyskanie również może zająć sporo czasu. Szczególnie wtedy, gdy dłużnik osiąga niewielkie czy nieregularne dochody. Co ważne, komornik może podjąć czynności bez względu na źródło osiąganych dochodów. Tak więc emeryci i renciści, którzy posiadają długi, również będą podlegać jego egzekucji.

Zajęcie wynagrodzenia

Jednym ze stosowanych w pierwszej kolejności sposobów wyegzekwowania długu przez komornika jest zajęcie przez niego wynagrodzenia za pracę dłużnika. Wówczas powiadamia on pracodawcę osoby podlegającej egzekucji. Ten zaś ma obowiązek przekazywania 50% wypłacanego wynagrodzenia właśnie komornikowi. Powyższa część jest większa w przypadku alimentów – wówczas do komornika trafia ¾ wypłaty.

Cała sytuacja wygląda nieco inaczej, jeśli dłużnik otrzymuje najniższą krajową. Wówczas pracodawca nie potrąca części wynagrodzenia, o ile zadłużenie nie wynika z zaległych alimentów. W przypadku ich egzekucji wypłata nie jest chroniona przed komornikiem.

Zajęcie wpływów na konto bankowe

Komornik może poinformować o prowadzonej egzekucji również bank, w którym dłużnik posiada rachunek. Wówczas na poczet zadłużenia zabezpieczone są środki aktualnie znajdujące się na koncie, jak również przyszłe wpływy. Jednak w tym przypadku obowiązuje kwota wolna od zajęcia komorniczego. Więcej na temat wysokości środków, które nie podlegają egzekucji, przeczytasz klikając w link.

W kontekście zajęcia rachunku bankowego istotną kwestią jest egzekucja z konta, którego właścicielami są współmałżonkowie. Wówczas egzekucja może być prowadzona wobec całego rachunku bez względu na to, że dłużnikiem jest tylko jeden z jego współwłaścicieli.

Istnieje również grupa wpływów wolnych od komorniczego zajęcia. Należą do nich m.in. wszelkie świadczenia rodzinne, zasiłki pielęgnacyjne i chorobowe, alimenty, świadczenia wychowawcze czy te przyznane z programów wspierania rodziny.

Zajęcie tzw. ruchomości

W ramach egzekucji komorniczej może być zajęta ruchomość. Mówiąc najprościej jest to rzecz, którą włada dłużnik. Pojęcie władania jest tu kluczowe, gdyż dla komornika nieważny jest akt własności zajmowanej rzeczy, lecz fakt rzeczywistego wykorzystywania jej przez podlegającego egzekucji. Z tego względu tak często zajęcie ruchomości nienależących do dłużnika budzi wiele kontrowersji.

Co może być ruchomością? Na pewno pojazdy mechaniczna oraz cała pula innych rzeczy. Kodeks postępowania cywilnego określa (art. 829) pulę ruchomości, których komornik nie może zająć. Należą do niej m.in. przedmioty urządzenia domowego, ubranie niezbędne dla dłużnika i jego domowników, zapasy jedzenia dla nich na okres miesiąca, przedmioty niezbędne do wykonywania pracy zarobkowej, pojedyncze sztuki bydła (jeśli one służą wyżywieniu dłużnika i jego rodziny), przedmioty codziennego użytku i wykonywania praktyk religijnych. Jednak mimo ściśle określonych wyjątków, zajmowanie niektórych ruchomości przez komornika budzi bardzo często wiele wątpliwości.

Nieruchomość na rzecz długu

W przypadku bardzo dużych zadłużeń zajęciu komorniczemu może podlegać również nieruchomość. W tym przypadku jednak konieczny jest akt własności dłużnika. Poza tym sprawa komplikuje się w przypadku współwłasności. Wówczas w momencie wyrażenia sprzeciwu wobec egzekucji przez współwłaściciela nieruchomości, wierzyciel może ubiegać się o pozyskanie tytułu wykonawczego również na owego współwłaściciela lub zrezygnować z egzekucji w tym zakresie.

W przypadku zajęcia nieruchomości dokonywany jest odpowiedni wpis w księdze wieczystej. Dłużnik ma dwa tygodnie na uregulowanie należności. W przypadku braku spłaty nieruchomość zostaje wyceniona i wystawiona na komorniczą licytację. Stąd już bardzo krótka droga do jej sprzedaży, a tym samym utraty prawa własności przez dłużnika.

Zajęcie innych wierzytelności

W zależności od woli wierzyciela, który decyduje o rodzaju majątku podlegającego egzekucji, komornik może zająć również tzw. inne wierzytelności dłużnika. Należą do nich m.in. zwroty nadpłaty podatku czy należności z tytułu najmu czy dzierżawy lokalu. W tym przypadku zajmowana jest cała kwota.

Emeryci a komornik

Egzekucje komornicze dotyczą też osób starszych. Emeryci i renciści, którzy popadli w finansowe tarapaty, zmuszeni są do regulacji posiadanych długów z otrzymywanych świadczeń. Od końca 2016 r. komornik nie może zająć 75% świadczenia. Jeśli jesteś emerytem lub rencistą, zanim zaciągniesz pożyczkę, przeczytaj koniecznie ten artykuł.

Przypadek szczególny: umowa cywilnoprawna

Egzekucja długu z dochodów osiąganych z umów cywilnoprawnych wygląda zupełnie inaczej niż w przypadku umów o pracę. W przypadku tych pierwszych nie obowiązuje kwota wolna od komorniczego zajęcia. Oznacza to, że wszystkie zarobione na podstawie takiej umowy mogą zostać zabezpieczone na poczet zaległych należności. Jednak coraz częściej komornicy podchodzą bardzo indywidualnie do sytuacji dłużnika. Jeśli umowa cywilnoprawna ma ciągłość albo jest jedynym źródłem dochodu, stosują takie same przepisy, jakie obowiązują w przypadku wynagrodzeń z typowych umów o pracę.

Komornik – zło konieczne?

Egzekucja komornicza nie jest przyjemnym doświadczeniem zarówno dla dłużnika, jak też wierzyciela. Tym bardziej, że jest to ostateczny sposób na odzyskanie przez tego drugiego należności. Część zadłużonych osób powinna jednak spojrzeć na komornika jak na szansę na uporanie się z zadłużeniami. Chociaż dotąd sami sobie z tym nie poradzili, to przymusowe spłacanie długu może przynieść konkretne rezultaty. Być może zabrzmi to dość kolokwialnie, ale komornik może być w wielu przypadkach prawdziwą szansą na odbicie się z finansowego dna.