To warto wiedzieć o PSZOK-u

W IV kwartale 2022 r. zostanie uruchomiony PSZOK przy ul. Zakładowej w Kole. PSZOK to miejsce, w którym prowadzone są działania szersze, niż te związane jedynie z gromadzeniem odpadów, ponieważ chodzi również o umożliwienie mieszkańcom pozbycia się odpadów problemowych i niebezpiecznych, a także o przygotowanie do ponownego użycia nadających się do tego celu produktów. Dzięki temu możliwy jest wzrost efektywności gminnych systemów zagospodarowania odpadów.

PSZOK, czyli Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych to specjalnie zorganizowane dla mieszkańców gminy miejsce, w którym mogą oni pozostawić odpady komunalne, w szczególności te, których nie należy wrzucać do przydomowych pojemników i worków. Zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych jest obowiązkiem każdej gminy. W IV kwartale 2022 zostanie uruchomiony PSZOK przy ul. Zakładowej w Kole.

Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych to miejsca, w których bezpłatnie można oddać, np. meble i inne odpady wielkogabarytowe, a więc odpady komunalne, które stwarzają problem ze względu na swój rozmiar lub wagę. Ponadto do PSZOK-u trafiają odpady budowlane, a także zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny pochodzący z gospodarstw domowych, baterie i akumulatory, przeterminowane leki, farby i lakiery oraz opony pochodzące z pojazdów o masie całkowitej do 3,5 t. Co więcej, do gminnego punktu zbierania odpadów mieszkaniec może bezpłatnie przekazywać odpady komunalne wytwarzane w gospodarstwach domowych zebrane w sposób selektywny, w tym papier, tworzywa sztuczne, a także metale i szkło.

Zasady funkcjonowania PSZOK-u

Istnieje kilka zasad, którymi należy się kierować, dostarczając odpady do takiego punktu zbiórki odpadów. Nie można bowiem traktować go, jako składowiska, na które ot tak zawozimy odpady problemowe i po prostu pozostawiamy je. Do PSZOK-u przyjmowane są tylko odpady pochodzące z nieruchomości zamieszkałych zlokalizowanych na terenie objętym systemem zbiórki, w ramach którego działa punkt. W PSZOK-u przyjmuje jedynie odpady komunalne, zatem nie zostaną odebrane odpady powstałe w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej. Ponadto pracownicy PSZOK-u nie wyjmują przywiezionych odpadów z pojazdu, ale wskazują miejsce, gdzie należy je samemu donieść albo instruują, w którym kontenerze je umieścić. Tym samym mieszkaniec odpowiada zarówno za transport, załadunek, jak i rozładunek odpadów w punkcie. Co więcej, przyjęcia odpadów dokonuje się po sprawdzeniu zawartości dostarczonych odpadów, a także po potwierdzeniu ich zgodności z wykazem przyjmowanych odpadów. Korzystający z PSZOK-u zobowiązani są do bezwzględnego przestrzegania regulaminu i poleceń pracownika punktu.

Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych zapewniają przyjmowanie:

• przeterminowanych leków,
• odpadów powstających w wyniku przyjmowania produktów leczniczych w formie iniekcji i prowadzenia monitoringu poziomu substancji we krwi, w szczególności igieł i strzykawek,
• zużytych baterii i akumulatorów,
• zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
• mebli i innych odpadów wielkogabarytowych: w ilości nieprzekraczającej 4 szt. „dużych” (np. szafa, łóżko), 8 szt. „małych” (np. krzesło, szafka nocna) na nieruchomość na rok kalendarzowy,
• zużytych opon w ilości nieprzekraczającej 8 szt. na nieruchomość na rok kalendarzowy,
• odpadów budowlanych i rozbiórkowych stanowiących odpady komunalne w ilości nieprzekraczającej 500 kg na nieruchomość na rok kalendarzowy,
• odpadów ze szkła, w tym odpady opakowaniowe ze szkła,
• odpadów z metali, w tym odpady opakowaniowe z metali, odpady tworzyw sztucznych, w tym odpady opakowaniowe tworzyw sztucznych, oraz odpady opakowaniowe wielomateriałowe,
• odpadów z papieru, w tym tektury, odpady opakowaniowe z papieru i odpady opakowaniowe z tektury,
• chemikaliów (resztki farb, środki ochrony roślin itp.).
•  odpadów niebezpiecznych.

Odpady dostarczane do Punktu powinny być posegregowane oraz właściwie zabezpieczone. Przyjęcie odpadów odbywa się po sprawdzeniu zgodności z wykazem odpadów dopuszczonych do zbierania w PSZOK, ich czystości, składu i zabezpieczenia. Odpady dostarczane przez właścicieli nieruchomości zamieszkałych, przyjmowane są nieodpłatnie po okazaniu dokumentu potwierdzającego miejsce zamieszkania na terenie Gminy Miejskiej Koło.

Odmowa przyjęcia odpadów

PSZOK-i niewątpliwie wpływają na zmniejszenie liczby tzw. dzikich wysypisk. Dzięki budowie takich obiektów możliwe są bezpieczny i kontrolowany odbiór odpadów, a także właściwe ich zagospodarowanie lub unieszkodliwienie. Jednak należy mieć świadomość, że punkty selektywnego odbioru odpadów komunalnych działają według określonych reguł i w trosce o bezpieczeństwo środowiska oraz pracowników mają prawo odmówić przyjęcia odpadów problemowych. Dzieje się tak, zwłaszcza gdy:

• zachodzi podejrzenie, że odpady nie pochodzą z gospodarstwa domowego,
• odpady nie zostały wymienione w regulaminie punktu,
• odpady są nieprawidłowo zabezpieczone,
• nie ma możliwości sklasyfikowania odpadów,
• przyjęcie odpadów będzie sprzeczne z przepisami.

Warto także pamiętać, że w PSZOK-ach nie są przyjmowane bioodpady, ponieważ gmina zapewnia odbieranie tych odpadów z miejsc ich wytwarzania.

Odpady problemowe? Mamy rozwiązanie!

Odpady problemowe to szczególne rodzaje odpadów komunalnych, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, gabaryty lub inne właściwości stwarzają zagrożenie dla środowiska, i nie mogą trafiać do pojemników na odpady segregowane lub zmieszane. Co zatem z nimi zrobić? Najlepiej dostarczyć je do Punktu Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, czyli do PSZOK-u.

Aby umożliwić to jak największej liczbie mieszkańców, w Kole na ulicy Zakładowej, na terenie dwóch działek miejskich, powstaje nowy Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych. Jego celem będzie zmniejszenie ilości odpadów komunalnych podlegających składowaniu poprzez racjonalizację systemu gospodarki odpadami, w tym w szczególności przez zapewnienie właściwej infrastruktury do zagospodarowania odpadów. PSZOK przełoży się na wzrost jakości ochrony środowiska w Kole. Punkt posłuży do zbiórki i magazynowania odpadów komunalnych z Koła, które będą przekazywane do ponownego użycia, recyklingu i odzysku. Dodatkowo w PSZOK-u prowadzone będą działania towarzyszące, np. edukacyjne.

Dlaczego gospodarka odpadami jest ważna?

W większości krajów na świecie obowiązują normy w zakresie segregacji i selektywnej zbiórki oraz dalszego postępowania z odpadami. To właśnie one tworzą ramy, w jakich funkcjonuje sektor gospodarowania odpadami. W Polsce, zgodnie z ustawą o odpadach, gospodarka odpadami to wytwarzanie odpadów i gospodarowanie odpadami, czyli ich zbieranie, transport, przetwarzanie, nadzór, unieszkodliwianie i obrót nimi. Nowoczesne kompleksowe systemy gospodarki odpadami komunalnymi w krajach wysoko rozwiniętych tworzone są w oparciu o ideę segregacji i recyklingu odpadów z gospodarstw domowych.

Gospodarka odpadami jest jednym z najpoważniejszych wyzwań dla współczesnej cywilizacji, mimo że różnorodne odpady towarzyszą ludziom od zawsze. Jednak od pewnego momentu zaczęły stanowić problem, który próbowano rozwiązywać na rozmaite sposoby.

Jak wiadomo niewłaściwa gospodarka odpadami, a więc niesegregowanie i kierowanie odpadów głównie na składowiska, przyczynia się do zmian klimatu, zanieczyszczenia powietrza, a także niszczy wiele ekosystemów i prowadzi do wymierania niektórych gatunków roślin i zwierząt. Zatem za niewłaściwą gospodarkę odpadami w coraz większym stopniu płaci także środowisko naturalne. Dlatego odpady mają być zbierane selektywnie i przetwarzane, aby unikać powiększania istniejących i budowania nowych składowisk. Warto wiedzieć, że składowiska stanowią duże źródła emisji metanu, czyli gazu cieplarnianego, przyczyniającego się do globalnego ocieplenia.

A przecież istnieją możliwości odzysku lub recyklingu zawartych w śmieciach wartościowych składników, co skutkuje zmniejszeniem zanieczyszczenia planety i przynosi korzyści ekonomiczne w postaci redukcji zużycia zasobów naturalnych.

PSZOK – część systemu

Mieszkańcy muszą zdawać sobie sprawę z faktu, że PSZOK nie jest odrębnym tworem, oderwanym od systemu zagospodarowania odpadów. Wręcz przeciwnie – to ważny element spójnej, uporządkowanej całości, dzięki której w danej gminie czy nawet regionie prowadzona jest optymalna gospodarka odpadami, a zwłaszcza tymi, których nie segregujemy w domu. Dzięki takiej wiedzy lokalna społeczność jest świadoma ekologicznie i będzie postępowała zgodnie z regułami, a te dotyczą również korzystania z Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych.

Jednak aby PSZOK-i jak najlepiej spełniały swoje funkcje, mieszkańcy muszą wiedzieć do czego służą, gdzie się znajdują i w jakich godzinach pozostają otwarte. A zatem konieczne są kampanie informacyjno-edukacyjne, a także regulaminy i instrukcje obsługi takiego punktu, poświęcone takim kwestiom, jak obowiązki obsługującego punkt, uprawnienia przywożących odpady czy wykaz odpadów przyjmowanych od mieszkańców. Dodatkowo, tak jak w Kole, Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych stanie się miejscem edukowania dzieci i dorosłych w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami.

Dodatkowo także wybór lokalizacji PSZOK-u ma kluczowe znaczenie dla zachęcenia mieszkańców do korzystania z nich i ułatwienia im pozbywania się niebezpiecznych odpadów. Trzeba pamiętać o tym, że Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych bezpłatnie przyjmuje odpady problemowe dostarczone we własnym zakresie przez właścicieli wszystkich nieruchomości objętych systemem gospodarowania odpadami. Odpady problemowe należy dostarczyć do punktu zbiórki, korzystając z indywidualnych środków transportu.

A co się dzieje z odpadami czasowo gromadzonymi PSZOK-u? To samo, co z pozostałymi odpadami komunalnymi z naszych domów. Mianowicie po odpowiednim zabezpieczeniu zostają przewiezione do centrów recyklingu, do spalarni odpadów albo są kierowane do utylizacji i na składowiska.

PSZOK – bezpieczne miejsce na niebezpieczne odpady

Coraz więcej rejestrowanych produktów dostępnych w sprzedaży klasyfikowanych jest jako odpady niebezpieczne. A niewłaściwe składowanie odpadów niebezpiecznych może stanowić poważne zagrożenie dla środowiska i zdrowia człowieka. Co więcej, wbrew pozorom, odpady tego typu nie są generowane tylko przez zakłady przemysłowe, ale również w naszych domach.

Odpadami niebezpiecznymi są wszystkie rodzaje odpadów, które ze względu na swoje właściwości, pochodzenie lub skład mogą zagrażać zdrowiu i życiu ludzi oraz środowisku naturalnemu. Mogą one być trujące, palne, wybuchowe, żrące, zakaźne, toksyczne czy rakotwórcze. W związku z tym gospodarowanie nimi wymaga prawidłowego postępowania, gdyż odpady niebezpieczne nie mogą trafić do kolorowych pojemników przeznaczonych do segregacji w naszych domach, lecz muszą być gromadzone w inny sposób. Miejscami, do których należy je dostarczyć, są Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, w skrócie PSZOK-i. A jakie odpady niebezpieczne najczęściej wytwarzamy w naszych domach?

Przeterminowane leki? Do PSZOK-u lub apteki

Na opakowaniach leków nie umieszcza się oznaczeń wskazujących na sposób postępowania z nimi, gdy przestają być przydatne. Dlatego przeterminowane lub nieużyteczne lekarstwa i opakowania po nich to odpady, z którymi mieszkańcy często nie wiedzą, co zrobić, a których w naszych gospodarstwach domowych powstaje całkiem sporo. Przykładowo tylko w 2015 r. Polacy kupili 70 mln leków przeciwbólowych, 56 mln preparatów witaminowych, a także ponad 94 mln opakowań zawierających suplementy diety. Co z nimi zrobić, gdy na przykład ulegną przeterminowaniu? Rozwiązań jest kilka, ale żadne z nich nie pozwala na wyrzucanie leków wraz z innymi odpadami komunalnymi bądź wylewanie ich do toalety (oczyszczalnie nie są w stanie odfiltrować szkodliwych substancji zawartych w farmaceutykach). Kartonowe opakowania po lekach i ulotki wyrzucamy do niebieskiego pojemnika, plastikowe opakowania, np. słoiczki – do żółtego. Z lekarstwami musimy natomiast postąpić inaczej, gdyż zawierają one związki chemiczne niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka oraz dla całego środowiska. Niewłaściwie zagospodarowane lekarstwa mogą zanieczyszczać wodę i uprawy rolne oraz zatruwać rośliny i zwierzęta. Miejscem, do którego powinny trafić te odpady, są specjalne pojemniki w aptekach, a także Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych. Do PSZOK-ów często też przyjmowane są zużyte strzykawki i igły (w zabezpieczonych pojemnikach), a także termometry rtęciowe.

Zużyte baterie i akumulatory

Na polski rynek w ciągu roku wprowadza się ok. 300 mln sztuk baterii, a podobna ich ilość ulega zużyciu, więc musimy ją zagospodarować. Ze względu na zawarte w bateriach metale ciężkie (głównie ołów, kadm i rtęć) oraz elektrolity, są one bardzo szkodliwe dla środowiska i zdrowia człowieka. Zużyte akumulatory oraz baterie należą do odpadów niebezpiecznych, w związku z czym nie mogą trafiać na składowisko odpadów. Ich obecność w mieszaninie odpadów powoduje wprowadzenie do środowiska przyrodniczego niebezpiecznych metali ciężkich. Zgodnie z obowiązującym prawem, baterie i akumulatory muszą być zbierane selektywnie, a za wyrzucenie ich na śmietnik można otrzymać mandat. Każdy powinien wiedzieć, że baterie i akumulatory podlegają recyklingowi – możliwe jest odzyskanie z nich cennych surowców – złomu stalowego, grafitu, smoły, kadmu, rtęci czy też niklu. Stanowią one zatem wartościowy surowiec wtórny. Korzyści wynikających z recyklingu baterii jest więcej – chronimy także zdrowie i środowisko. Jednak aby baterie mogły trafić do recyklingu, najpierw musimy właściwie z nimi postępować – gromadzić je w domach w pojemniku, a następnie przekazać do odpowiednich miejsc odbioru. Są nimi PSZOK-i, a także specjalne pojemniki na baterie zlokalizowane w placówkach oświatowych, handlowych, urzędach pocztowych, budynkach administracji itp. Z kolei akumulatory samochodowe muszą być zwrócone sprzedawcom detalicznym lub hurtowym.

Wyeksploatowana elektronika

Na co dzień użytkujemy wiele urządzeń elektrycznych i elektronicznych (ZSEE). Nie potrafimy już żyć bez lodówki, pralki, komputera czy zmywarki do naczyń. Każde z nich po jakimś czasie musimy wymienić na nowe. Szacuje się, że co roku w Unii Europejskiej powstaje 8 mln ton odpadów elektrycznych i elektronicznych. Co zrobić z zużytym sprzętem tego typu (ZSEE)? Niektóre sklepy RTV i AGD oferują przy zakupie i dostawie możliwość odbioru starego sprzętu. Kolejnym rozwiązaniem jest oczywiście dostarczenie zużytych urządzeń do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych, gdzie urządzenia zostaną bezpiecznie zmagazynowane, a potem przekazane recyklerom. Ze względu na zawartość w ZSEE szkodliwych dla zdrowia i środowiska pierwiastków (kadm, rtęć, związki bromu, freon, azbest, lit, ołów, chrom) musi być on zagospodarowany przez wyspecjalizowane firmy.

Oznaki niebezpieczeństwa

W rozpoznaniu, czy mamy do czynienia z odpadami niebezpiecznymi pomocne jest odpowiednie oznakowanie produktów i opakowań. Ustawa o odpadach przewiduje, że sprzęt elektroniczny, sprzęt elektryczny, baterie oraz akumulatory winny posiadać oznaczenie przekreślonego kosza. Natomiast musimy pamiętać o lekach, ponieważ na ich opakowaniach najczęściej nie zamieszcza się specjalnych ostrzeżeń, mimo że jak już wiemy, po przeterminowaniu leki klasyfikowane są jako odpady niebezpieczne i nie mogą być wyrzucane ze zwykłymi odpadami komunalnymi. Na opakowaniach leków znajdziemy jedynie informację zalecającą postępowanie zgodne z wymogami prawa.