Cała para w entuzjazm

W 1946 r. stało się to, czego już pół roku wcześniej obawiał się Stanisław Kozłowski: wraz ze zwiększeniem dostaw węgla kamiennego spadło zapotrzebowanie na węgiel brunatny, toteż trzeba było szukać nowych odbiorców. Pomogła w tym Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa „Rolnik” w Koninie, która za pośrednictwem siostrzanych spółdzielni rozprowadzała w okresie zimy surowy węgiel na opał w sąsiednich powiatach.

Na szczęście w ostatnich dniach marca zakończono montaż zaplanowanego odcinka urządzeń brykietowni, ale znów pojawił się poważny problem. Firma Babcock-Zieleniewski, która pobudowała kotły, odmówiła ich uruchomienia, tłumacząc, że są to pierwsze w Polsce kotły opalane pyłem węgla brunatnego i przedsiębiorstwo nie ma doświadczenia w stosowaniu tego paliwa.

- Ponieważ innego wykonawcy do rozruchu urządzeń nie udało się znaleźć, załoga kopalni musiała z konieczności rozruch urządzeń kotłowni i brykietowni przeprowadzić we własnym zakresie – wspominał później Stanisław Kozłowski. 30 marca uruchomiono jeden kocioł, ale 2 kwietnia nastąpił wybuch w czopuchu i komorach spalinowych, który ranił jednego z robotników. Jak zanotował dwa lata później Jan Mierzwiak, główny mechanik inż. Eugeniusz Ewich tak się zniechęcił niepowodzeniem, że opuścił kopalnię i więcej do pracy nie wrócił.

Kryzys i zwątpienie

- Znaleźliśmy nowego wykonawcę, którym była firma Grześkowiak z Poznania, zatrudniająca dobrych fachowców z zakresu budowy pieców przemysłowych – wspominał po latach Stanisław Kozłowski. – Pojechałem do Centralnego Zarządu Przemysłu Węglowego w Katowicach z prośbą o udzielenie pomocy załodze konińskiej w uruchomieniu kotłów. W wyniku tych starań inż. Kiciński wydelegował do przeprowadzenia rozruchu długoletniego kierownika kotłowni z kopalni „Wujek” obywatela Drażyka, który miał duże doświadczenie w obsłudze kotłów opalanych pyłem węgla kamiennego.

- W dniu 20 maja uruchomiono ponownie kocioł w obecności palacza kopalni Wujek – zanotował w spisanej dwa lata później historii konińskiej kopalni Jan Mierzwiak. - Nastąpił ponowny wybuch, który spowodował częściowe zawalenie się czopucha.

Znów ranny został jeden z robotników, a sztygar Drażyk zrezygnował z dalszych prób rozruchu i odjechał do Katowic. - Po odejściu Drażyka aktyw kopalni przeżył bardzo krytyczny okres – wspominał trudne momenty Stanisław Kozłowski. - Wydawało się, że tak dużym wysiłkiem zbudowanych urządzeń załoga nie zdoła uruchomić, a na skuteczną pomoc z zewnątrz nie można było jeszcze w tym czasie liczyć. Ludzie poprzednio aktywni i pełni zapału zniechęcali się i ulegali stopniowo zwątpieniu. Kierownikiem kotłowni był Antoni Szulczyński, który oprócz dużych wiadomości fachowych wykazał w tym trudnym okresie wiele osobistych zalet i przywiązania do zakładu. Należał do nielicznej grupy ludzi, którzy uważali, że rozruchu kotłowni i brykietowni nie dokona w tym czasie nikt z zewnątrz – zadanie to musi wykonać załoga we własnym zakresie.

Jeśli trupy, to tylko dwa

– I wtedy Szulczyński odegrał dużą rolę, bo przyszedł do ojca i powiedział: panie dyrektorze, zrobiliśmy już wszystko i skończmy z tym, że ktoś z zewnątrz pomoże nam uruchomić te kotły – wspomina Henryk Kozłowski. - Nikt nie pomoże, bo się na nich nikt nie zna. Najwięcej się jeszcze znamy my. No i ojciec mówi tak: panie Szulczyński, zrobimy w zasadzie to we dwójkę, jeśli będą trupy, to tylko dwa. Zrobili harmonogram na 48 godzin, wzięli jedzenie, picie, przeciągnęli telefon z brykietowni i zamknęli się w kotłowni.